فصل پنجم - مدیر تصفیه
مقررات مرتبط: قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی
ماده 440 - محكمه ضمن حكم ورشكستگی یا منتهی ظرف پنج روز پس صدور حكم یك نفر را سمت مدیریت تصفیه معین می‌كند.
ماده 441 - اقدامات مدیر تصفیه برای تهیه صورت طلبكاران و اخطار آنها و مدتی كه آن مدت طلبكاران باید خود را معرفی نمایند و طور‌كلی وظایف مدیر تصفیه علاوه بر آن قسمتی كه موجب این قانون معین شده بر طبق نظامنامه كه طرف وزارت عدلیه تنظیم می‌شود معین خواهد‌شد.
ماده 442 - میزان حق‌الزحمه مدیر تصفیه را محكمه درحدود مقررات وزارت عدلیه معین خواهد كرد.
فصل ششم - وظایف مدیر تصفیه
مبحث اول - كلیات
ماده 443 - اگر مهر و موم قبل تعیین مدیر تصفیه عمل نیامده باشد مدیر مزبور تقاضای انجام آن را خواهد نمود.
ماده 444 - عضو ناظر تقاضای مدیر تصفیه او اجازه می‌دهد كه اشیاء ذیل را مهر و موم مستثنی كرده و اگر مهر و موم شده است توقیف‌خارج نماید:
- البسه و اثاثیه و اسبابی كه برای حوائج ضروری تاجر ورشكسته و خانواده او لازم است.
- اشیایی كه ممكن است قریباً ضایع شود یا كسر قیمت حاصل نماید.
- اشیایی كه برای كار انداختن سرمایه تاجر ورشكسته و استفاده آن لازم است صورتی كه توقیف آنها موجب خسارت ارباب طلب باشد.
اشیاء مذكور درفقره ثانیه و ثالثه باید فوراً تقویم و صورت آن برداشته شود.
ماده 445 - فروش اشیایی كه ممكن است قریباً ضایع شده یا كسر قیمت حاصل كند و اشیایی كه نگاه داشتن آنها مفید نیست و همچنین كار‌انداختن سرمایه تاجر ورشكسته با اجازه عضو ناظر توسط مدیر تصفیه عمل می‌آید.
ماده 446 - دفتردار محكمه دفاتر تاجر ورشكسته را اتفاق عضو ناظر یا امین صلحی كه آنها را مهر و موم نموده است توقیف خارج كرده پس آن كه ذیل دفاتر را بست آنها را مدیر تصفیه تسلیم می‌نماید. دفتردار باید صورت‌مجلس كیفیت دفاتر را طور خلاصه قید كند - اوراق تجارتی هم كه وعده آنها نزدیك است یا باید قبولی آنها نوشته شود و یا‌نسبت آنها باید اقدامات تأمینیه عمل آید توقیف خارج شده صورت‌مجلس ذكر و مدیر تصفیه تحویل می‌شود تا وجه آن را وصول نماید و‌فهرستی كه مدیر تصفیه گرفته می‌شود عضو ناظر تسلیم می‌گردد - سایر مطالبات را مدیر تصفیه مقابل قبضی كه می‌دهد وصول می‌نماید‌مراسلاتی كه اسم تاجر ورشكسته می‌رسد مدیر تصفیه تسلیم و توسط او باز می‌شود و اگر خود ورشكسته حاضر باشد باز كردن مراسلات‌می‌تواند شركت كند.
ماده 447 - تاجر ورشكسته صورتی كه وسیله دیگری برای اعاشه نداشته باشد می‌تواند نفقه خود و خانواده‌اش را دارایی خود درخواست كند- این صورت عضو ناظر نفقه و مقدار آن را با تصویب محكمه معین می‌نماید.
ماده 448 - مدیر تصفیه تاجر ورشكسته را برای بستن دفاتر احضار می‌نماید برای حضور او منتها چهل و هشت ساعت مهلت داده می‌شود صورتی كه تاجر حاضر نشد با حضور عضو ناظر اقدام عمل خواهد آمد - تاجر ورشكسته می‌تواند موقع كلیه عملیات تأمینیه حاضر باشد.
ماده 449 - صورتی كه تاجر ورشكسته صورت دارایی خود را تسلیم ننموده باشد مدیر تصفیه آن را فوراً وسیله دفاتر و اسناد مشارالیه و سایر‌اطلاعاتی كه تحصیل می‌نماید تنظیم می‌كند.
ماده 450 - عضو ناظر مجاز است كه راجع تنظیم صورت دارایی و نسبت اوضاع و احوال ورشكستگی تاجر ورشكسته و شاگردها و‌مستخدمین او و همچنین اشخاص دیگر توضیحات بخواهد و باید تحقیقات مذكوره صورت‌مجلس ترتیب دهد.
مبحث دوم - رفع توقیف و ترتیب صورت دارایی
ماده 451 - مدیر تصفیه پس تقاضای رفع توقیف شروع تنظیم صورت دارایی نموده و تاجر ورشكسته را هم این موقع احضار می‌كند ولی‌عدم حضور او مانع عمل نیست.
ماده 452 - مدیر تصفیه تدریجی كه رفع توقیف می‌شود صورت دارایی را دو نسخه تهیه می‌نماید. یكی نسختین دفتر محكمه تسلیم‌شده و دیگری نزد او می‌ماند.
ماده 453 - مدیر تصفیه می‌تواند برای تهیه صورت دارایی و تقویم اموال اشخاصی كه لازم بداند استمداد كند صورت اشیایی كه موافق
ماده 444 تحت توقیف نیامده ولی قبلاً تقویم شده است ضمیمه صورت دارایی خواهد شد.
ماده 454 - مدیر تصفیه باید ظرف پانزده روز تاریخ مأموریت خود صورت خلاصه وضعیت ورشكستگی و همچنین علل و اوضاعی كه‌موجب آن شده و نوع ورشكستگی كه ظاهراً نظر می‌آید ترتیب داده عضو ناظر بدهد. عضو ناظر صورت مزبور را فوراً مدعی‌العمومی ابتدایی‌محل تسلیم می‌نماید.
ماده 455 - صاحب‌منصبان پاركه می‌توانند فقط عنوان نظارت منزل تاجر ورشكسته رفته و حین برداشتن صورت دارایی حضور هم‌رسانند. مأمورین پاركه هر موقع حق دارند دفاتر و اسناد و نوشتجات مربوطه ورشكستگی مراجعه كنند.
این مراجعه نباید باعث تعطیل جریان امر باشد.
مبحث سوم - فروش اموال و وصول مطالبات
ماده 456 - پس تهیه شدن صورت دارایی تمام مال‌التجاره و وجه نقد و اسناد طلب و دفاتر و نوشتجات و اثاثیه ( غیر مستثنیات دین) و‌اشیاء تاجر ورشكسته مدیر تصفیه تسلیم می‌شود.
ماده 457 - مدیر تصفیه با نظارت عضو ناظر وصول مطالبات مداومت می‌نماید و همچنین می‌تواند با اجازه مدعی‌العموم و نظارت عضو ناظر فروش اثاث‌البیت و مال‌التجاره تاجر مباشرت نماید لیكن قبلاً باید اظهارات تاجر ورشكسته را استماع یا لااقل مشارالیه را برای دادن توضیحات احضار‌كند - ترتیب فروش موجب نظامنامه وزارت عدلیه معین خواهد شد.
ماده 458 - نسبت تمام دعاوی كه هیأت طلبكارها آن ذینفع می‌باشند مدیر تصفیه با اجازه عضو ناظر می‌تواند دعوی را صلح خاتمه دهد‌اگر چه دعاوی مزبوره راجع اموال غیر منقول باشد و این مورد تاجر ورشكسته باید احضار شده باشد.
ماده 459 - اگر موضوع صلح قابل تقویم نبوده یا بیش پنج هزار ریال باشد صلح لازم‌الاجرا نخواهد بود مگر اینكه محكمه آن صلح را تصدیق‌نماید موقع تصدیق صلحنامه تاجر ورشكسته احضار می‌شود و هر صورت مشارالیه حق دارد كه صلح اعتراض كند - اعتراض ورشكسته صورتی كه صلح راجع اموال غیر منقول باشد برای جلوگیری صلح كافی خواهد بود تا محكمه تكلیف صلح را معین نماید.
ماده 460 - وجوهی كه توسط مدیر تصفیه دریافت می‌شود باید فوراً صندوق عدلیه محل تسلیم گردد. صندوق مزبور حساب مخصوصی برای‌عمل ورشكسته اعم عایدات و مخارج باز می‌كند وجوه مزبور صندوق مسترد نمی‌گردد مگر حواله عضو ناظر و تصدیق مدیر تصفیه.