از دو نقطه نظر می توان علائم تجاری را طبقه بندی کرد. اول اینکه علائم تجاری یا قابل ثبت هستند و یا غیر قابل ثبت و دوم موضوع جمعی بودن و یا انفرادی بودن علامت های تجاری است.
علامت های تجاری را برای اینکه بتوان ثبت کرد باید قابلیت ها و مشخصاتی را داشته باشند و در صورت نداشتن این قابلیت ها و مشخصات و نقض برخی از قوانین نیز نمی توانند ثبت شوند.
علائم تجاری قابل ثبت را می توان به شرح زیر دانست:
- علائم بیانی و قابل نوشتن
این علائم معمولا از حروف الفبا تشکیل می شوند و اکثر علائم تجاری در دنیا یعنی بالغ بر 80 درصد از علامت ها از این علائم استفاده می کنند.
- واژه های زبانی رایج
این نوع واژه ها خاص و جدید نیستند و بیشتر به دنبال ارسال و ارائه مفهوم هستند. در اصل همین که مفهوم را برسانند کافی است. این لغات همان لغات مرسوم و رایج در فرهنگ زبانی هستند.
- واژه های لاتین و خارجی
شرکت ها و موسساتی که کارت بازرگانی داشته باشند می توانند مبادرت به استفاده از واژه های لاتین در علامت تجاری خود داشته باشند. امروزه بخصوص در سازمان ثبت جهانی برند اکثر برند ها دارای یک تا چند واژه لاتین در طرح خود هستند.
- نو واژه ها
برخی از خالقین و طراحان برند واژه ها و عبارت هایی را در برند استفاده می کنند که در اصل مفهوم ظاهری خاصی را ندارند. این کلمات ابداعی هستند، مخفف برخی دیگر از واژه ها و یا دگرگونی واژه هستند و .... این نوع ابداعات را را نئولوژی می نامند و به تازگی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند و مرسوم شده اند . . این نوع ابداعات به راحتی در زبان خارجی هم اصولا تلفظ می شوند و قابلیت ثبت جهانی راحت تری دارند.
- استفاده از نام خانوادگی و مستعار
در قانون ثبت مالکیت ایران تجار می توانند از نام خانوادگی و مستعار هم استفاده کنند. هر چند این موضوع خیلی پیشنهاد نمی شود و مشکلاتی را ممکن است برای متقاضی به دنبال داشته باشد .
- شعار و کلمات قصار
در ایران و برخی دیگر از کشور ها برخی از شرکت ها با استفاده از ترکیبی دو تا چند کلمه شعاری را برای برند خود در نظر می گیرند و به ثبت می رسانند .
- اعداد، حروف و یا حروف اختصاری
استفاده از اعداد و حروف خاص بر روی انواع کالاها و خدمات باعث شده تا این اعداد و حروف به عنوان یک مدرک شناسایی در بین همه کشور ها شناخته شوند. مثلا عدد 206 به راحتی ما را یاد یک خودرو و برند پژو می اندازد .خوبی استفاده از اعداد و حروف شناخته شده در برند این است که بر خلاف شعار و کلمات قصار و ... در اغلب کشور ها شناخته می شود بنابر این ثبت بین المللی این برند ها راحت تر و تاثر گذارتر است. حرف های لاتینی همچون Z و P و ... هر کدام مشخصه نوعی از کالا و خدمات است و همه این حروف حتی به اختصار هم شناخته می شوند.
اما حروف اختصاری معمولا از مخفف برخی از عبارت ها مانند چیدمان اول حروف نام یک شرکت به وجود می آیند که خیلی شناخته شده برای همه نخواهند بود.
- علامت های تصویری
علائم تصویری با استفاده از یک تصویر و یا عکس خاص ایجاد می شوند و معمولا در دل خود مفهومی را به همراه دارند. این علامت های تصویری یا تماما تصویری هستند، یا با حروف ترکیب شده اند، همراه با اشکال و ظروف مختلف هستند، با رنگ و علائم مختلف ترکیب می شوند و یا اعدادی را در بر دارند اما اصل برند بر محوریت یک تصویر ایجاد شده است.
- علائم ترکیبی
علائم ترکیبی با استفاده از عناصر مختلف مانند یک نام تجاری، یک عدد و یا حرف و واژه داخلی و یا خارجی و همچنین یک تصویر خاص می باشند.
- علامت های صوتی
در برخی از کشور ها علامت های صوتی نیز به ثبت می رسند. البته این موضوع در ایران و بسیاری از کشور ها هنوز پذیرفته نیست. در این حالت با استفاده از رونویسی اصوات به وسیله یک اسپکتروگرام و یا با استفاده از نواخت یک نت موسیقی ادعای خاص بودن این موارد مطرح و در صورت تایید این موضوع به عنوان برند یک شرکت و یا فرد به ثبت می رسد.
- علامت های بویایی
از دیگر علائمی در برخی از کشور ها به عنوان برند قابلیت ثبت پیدا کرده اند علائم بویایی هستند. هر چند تشخیص این نوع برند ها واقعا مشکل است ولی در سال های اخیر بسیاری از متفکران و ایده پردازان با استفاده از راه کارهایی بوهایی را خلق کردند تا برخی از ادارات ثبت برند در برخی از کشورها را متقاعد نمایند تا برند را بر اساس بو ثبت نمایند.
- مشخصه جغرافیایی ، نشانه های محلی و مبدا و مکانی
معمولا برخی از محصولات ریشه جغرافیایی خاصی دارند و به همین دلیل سعی می کنند برخی از صاحبین برند این موضوع را در برند و علامت تجاری خود منعکس کنند. محصولات کشاورزی خاص، محصولات گیاهی و حیوانی و ... از عمده این محصولات هستند. در واقع خالق این برند ها در تلاش است تا با نشان دادن مبدا و مکان جغرافیایی برند اصالت و کیفیت محصول و در مواقعی بومی بودن ان را اثبات نماید.
اما برخی از برند ها و علامت های تجاری قابل ثبت نیستند. این موضوعات تماما در قوانین و مقررات سازمان جهانی ثبت برند تعیین شده است و اکثر کشور ها نیز از ان تبعیت دارند. بنابراین می توان گفت این موارد در تمامی کشور ها تا حدودی مشترک هستند .
از عمده ترین دلایل عدم ثبت برند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عدم توانایی برند در ایجاد تمایز بین محصولات و خدمات شرکت و یا موسسه با سایر شرکت ها و موسسات
- استفاده از واژه های عمومی و غیر اختصاصی
- ایجاد مشکل در منافع عمومی به دلیل استفاده از علامت های ملی و مذهبی و بین المللی
- مغایر با اخلاق حسنه و نظم عمومی کشور ها هستند.
- مشابه و یا بر گرفته شده از سایر علامت های تجاری و یا دقیقا کپی انها هستند.
از نظر قابل ثبت بودن و نبودن علامت های تجاری به این روش می توان برند ها را متفاوت دانست. اما برند ها به صورت دیگری نیز طبقه بندی می شوند. انفرادی و جمعی
برند های انفرادی همانی هستند که شخص حقیقی و یا حقوقی برای تمایز کالا و خدمات و منافع دیگر و بازار یابی محصولاتش به نام خود به ثبت می رساند و استفاده از ان تنها برای خودش است. ولی برند جمعی برندی است که اغلب توسط یک سازمان و یا فرد دارای شهرت و اعتبار به ثبت می رسد تا سایر شرکت ها و اشخاص با استفاده از این برند در واقع خود را معرف و مورد اطمینان این برند معرفی نمایند و در اصل صاحب برند جمعی با اجازه استفاده از این برند به دیگران محصولات و خدمات انها را تایید می کند.
برای ثبت برند و علامت تجاری باید ابتدا برند خود را متناسب با گفته های بالا و بر اساس خواسته ها و نیاز های خود به طراحی کنید و سپس به منظورحمایت و اطمینان از عدم سو استفاده از برند باید ان را ثبت کنید.
در همه این مراحل با استفاده از مشاوره تخصصی مشاروان و وکلای حقوقی موسسه حقوقی ویونا می تواند به راحتی برندی قدرتمند و خلاقانه را به نام خود به ثبت برسانید بدون نگرانی از مشکلات ثبتی رایج که ممکن است برند شما را تحت تاثیر قرار دهد.