آنچنانکه از اسم این نوع از شرکتها پیداست، سرمایه در این نوع شرکتها به قطعات سهام تبدیل می شود و هر یک از افراد دارای سهام یا به عبارتی هر یک از سهامداران به اندازه مبلغ اسمی سهام خود مسئول قروض یا دیون شرکت می باشند.
تعداد سهامدارانی که برای تشکیل این نوع شرکتها مورد نیاز است 3 نفر بوده و ماهیت این شرکتها بازرگانی در نظر گرفته می شود هرچند که اشاره مستقیمی به این مسئله در اسناد شرکت نشده باشد.
شرکتهایی که به شکل سهامی تاسیس میگردند دو نوع هستند، یکی آن دسته از شرکتهایی که تمام سرمایه آنها توسط موسسین تامین میگردد که به آنها سهامی خاص گفته می شود و دیگری آن شرکتهایی که بخشی از سرمایه شرکت بواسطه فروش سهام به مردم تامین میگردد که شرکتهای سهامی عام نامیده می شوند.
در شرکتهای سهامی عام موسسین موظف می باشند که 20 درصد مبلغ سرمایه را تعهد کرده و حداقل 35 درصد آن را در حسابی به نام شرکت واریز کنند و از مراحل ثبت آن اعلام پذیره نویسی و تنظیم اظهارنامه و اساسنامه می باشد که طبق اصول مربوطه تهیه و ارائه میگردد.
ثبت شرکتهای سهامی خاص مستلزم ارائه اساسنامه و اظهارنامه مربوط می باشد و از آنجا که ثبت این نوع از شرکتهای سهامی نسبت به شرکتهای سهامی عام دارای متقاضیان بیشتری می باشد لذا به بررسی و بیان ویژگی های این نوع از شرکتها میپردازیم.
سهامدارانی که تصمیم به تاسیس شرکت سهامی خاص می نمایند لازم است تا به تشکیل جلسه ای در خصوص تصویب اساسنامه و تعیین مدیران و اعضای هیئت مدیره اقدام نمایند. مدت تصدی اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی خاص 2 سال می باشد که برای دوره های بعدی و به شکل متوالی قابل تمدید می باشد.
علاوه بر انتخاب و معرفی اعضای هیئت مدیره موسسان موظف به انتخاب و معرفی بازرسین شرکت که وظیفه رسیدگی به اسناد مالی شرکت را دارند اقدام نموده و طی صورتجلسه ای به اداره ثبت شرکتها اعلام نمایند. مدت تصدی برای بازرسین (اصلی و علی البدل) یکسال مالی می باشد.
نکته مهمی که در خصوص انتخاب اعضای هیئت مدیره و بازرسین باید در نظر داشت این است که بازرسین در شرکتهای سهامی خاص می توانند از بستگان اعضای هیئت مدیره باشند و چنانچه خلاف این امر اتفاق بیفتد مسئولیت آن بر عهده مدیران شرکت خواهد بود.
با انتخاب مدیران و بازرسین شرکتهای سهامی خاص و تصمیم گیری در خصوص سایر اطلاعات مورد نیاز و با فراهم نمودن مدارک مربوطه اقدام برای تایید نام شرکت انجام خواهد و پس از آن با امضای اسناد مربوطه موسسان اقدام به افتتاح حساب نزد یکی از بانکها نموده و حداقل 35 درصد از سرمایه اولیه را به سپرده می گذارند. این مبلغ تا زمانیکه شرکت به ثبت نهایی رسیده و آگهی ثبتی و روزنامه رسمی شرکت به چاپ رسیده باشد نزد بانک خواهد ماند.
لازم به ذکر است حداقل سرمایه ای که در شرکتهای سهامی خاص می توان به ثبت رساند مبلغ یک میلیون ریال می باشد.