- در صورت پیش بینی امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن:
به دلیل اهمیت اقتصادی شرکتهای سهامی عام و ثبت آن در روند توسعه اقتصادی کشور، پس از ثبت این حق و اجازه به این گونه شرکتها اعطا شده است که در صورت لزوم خارج از سرمایه خود و اعتبارات مأخوذه از مراجع مالی و بانک¬ها بطور مستقیم به مردم رجوع و از آنها برای رسیدن به اهداف خود مطالبه وام نمایند. فروش اوراق قرضه و مراجعه مستقیم به مردم جهت گرفتن وام را در دنیا دولت¬ها متداول کرده¬اند، آنها برای جبران کسری بودجه و یا زمانی که به دلیل کمبود منابع مالی دچار مضیقه شده¬اند به این وسیله متوسل گردیده¬اند و مردم ایران نیز از نظر اقتصادی و تاریخی با واژه ترکیبی اوراق قرضه بیگانه نیستند زیرا حداقل در دوره نخست وزیری دکتر محمد مصدق قائد و پیشوای نهضت ملی کردن نفت ایران و در مقابله با دسائس استعمارگران بیگانه خریدن اوراق قرضه دولتی بطور وسیع و گسترده¬ای در آن جهاد ملی و وظیفه اجتماعی شرکت جستند.
اوراق قرضه چیست؟
بنابر تعریف ماده 52 قانون تجارت، ورقه قرضه ورقه (برگه) قابل معامله¬ای است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمامی آن یا اجزاء آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد، علاوه بر شرکتهای سهامی (عام)، طبق ماده 2 قانون تأسيس بورس اوراق بهادار مصوب سال 1345 شهرداریها، مؤسسات وابسته به دولت و خزانه داری کل می¬توانند تحت شرایط مقرر در قوانین و تشکیلات خود مبادرت به صدور اوراق قرضه نمایند، و طبق قسمت اخیر ماده 52 قانون تجارت برای ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره، حقوق دیگری نیز شناخته شود.
اوراق قرضه صادره توسط شرکتهای سهامی عام دارای حقوقی هستند که قانون تجارت جهت حفظ و استیفای حقوق دارندگان این اوراق به آنها اعطاء کرده است مانند این که چنانچه اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت باشد در این صورت مجمع عمومی فوق العاده باید بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و گزارش خاص بازرسان شرکت، مقارن اجازه انتشار اوراق قرضه، افزایش سرمایه شرکت را اقلاً برابر با مبلغ قرضه تصویب که در این صورت حق تقدم (حق رجحان) سهامداران ثبت شده شرکت در خرید سهام قابل تعویض با اوراق قرضه خود بخود منتفی خواهد بود (ماده 63 قانون تجارت) و این حق ذاتاً به دارندگان اوراق قرضه تعلق می-گیرد که با تعویض اوراق قرضه خود به سهام شرکت در زمره دارندگان سهام شرکت قرار بگیرند و ثبت شوند .بر این اساس زمانی که مجمع عمومی فوق¬العاده شرکت تصمیم به کاهش اختیاری سرمایه ثبت شده شرکت نماید دارندگان اوراق قرضه می-توانند از تاریخ نشر آخرین آگهی شرکت مربوط به اعلامیه کاهش اختیاری سرمایه ثبت شده شرکت به دادگاه ذیصلاح مراجعه و نسبت به کاهش اختیاری شرکت اعتراض و حقوق خود را مورد مطالبه قرار دارند.
البته دارندگان اوراق قرضه در اداره امور شرکت نمی-توانند دخالتی داشته باشند و فقط بستانکار شرکت محسوب می¬شوند ولی حق دارند در ازاء خرید اوراق قرضه در موعد یا مواعدی که تعیین شده است اصل وام و بهره تعیین شده خود را مسترد دارند و در صورت قابلیت تبدیل ورقه به سهام شرکت، دارندگان اوراق قرضه هم می¬توانند بدون توجه به این تبدیل و تعویض جهت دریافت اصل و بهره اوراق قرضه به محل ثبت شده شرکت مراجعه نمایند یا سهام شرکت را به تملک خود درآورند این است که قسمت دوم ماده 64 قانون تجارت مقرر نموده: تعویض ورقه قرضه با سهم تابع میل و رضایت دارنده ورقه قرضه است. در صورت انجام تشریفات قانونی مربوط به تعویض اوراق قرضه در هر موقع قبل از سررسید (اصل و بهره) می توانند تحت شرایط و ترتیبی که در اوراق قرضه قید شده است، آنرا با سهام شرکت تعویض نمایند.