بسیاری از مخترعین دوست دارند که پس از انجام تلاش های خلاقانه و ذهنی زیاد و به ثمر رسیدن تلاششان در یک عرصه اختراعو یا دستاورد خود را در قالب اختراع به ثبت برسانند تا بتوانند ضمن برخورداری از حق انحصاری آن سود و منافع حاصله آن را نیز به دست بیاورند و دولت نیز با تعیین حدود و قوانینی این مهم را در راستای اجر نهادن به این تلاش ها و هدف دهی به راه نوآوری و ابداع و پیشرفت صنایع کشور هموار کرده است.
بدون تردید تنها در سایه ثبت اختراع است که یک مخترع می تواند از دسترنج خود بهره مند شود و حمایت های دولتی را به همراه داشته باشد و در ضمن بتواند با بهره برداری از این امتیاز در قالب طرح های صنعتی و تولیدی و یا واگذاری این حق به بخش های مختلف اقتصادی به سود مالی و معنوی مورد نظر خود برسد.
اما مطابق با قوانین و مقررات تعریف شده که عمدتا از سازمان جهانی ثبت اختراع هم برداشت شده است وابعاد جهانی دارد هر نوع ایده و نواوری را نمی توان در قالب اختراع به ثبت رساند.
اختراع قابل ثبت اختراعی است که در صنعت کاربرد داشته باشد و بتواند تغییر و ابتکاری را در صنعت به وجود بیاورد که ابعاد آن شامل سهولت در انجام کار و یا سرعت بخشیدن به بخشی از صنعت و یا ایجاد زیر ساختی برای تولیدات بهتر و با کیفیت تر باشد. در اصل اختراع موضوعی است که در صنعت دیده می شود و نمونه آن نباید در صنایع قبلی وجود داشته باشد. البته نبود این نمونه تنها معطوف به ایران نیست و نمونه های مشابهی نیز برای این طرح و نوآوری صنعتی نباید وجود داشته باشد و حداقل باید در پارامترهایی از نمونه های قبلی برتر و بهتر باشد و روشی بهتر را ارائه بدهد.
البته منظور ما از صنعت تنها صنایع خاص نیست بلکه هر آنچه که زیر مجموعه صنعت محسوب شود مانند صنایع دستی، ماشینی، کشاورزی، ماهیگیری و حتی صنایع مرتبط با ارائه خدمات متنوع را می توان در این حیطه معرفی کرد.
مطابق با ماده 27 قانون ثبت علائم و اختراعات اختراعات قابل ثبت شامل یکی از دو تعریف زیر هستند:
- ارائه یک وسیله و یا محصول صنعتی نوین و جدید که نمونه ان قبلا مشهود نشده باشد
- ساخت یک وسیله و یا تجهیز جدید و یا به کار بردن وسایل موجود به روشی جدید برای به دست آوردن نتایج جدید در یک حوزه صنعتی و یا تحصیل یک محصول جدید
در همین رابطه در ماده 4 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری آمده است که هر یک از موارد زیر را نمی توان به عنوان اختراع به ثبت رساند:
- نظرات علمی، کشفیات و یا آثار هنری جدید
- فعالیت های ذهنی، اجتماعی و یا انواع طرح و ایده های تجاری برای انجام کارها
- متد ها و روش های جدید درمانی برای بیمارهای مختلف انسانی و یا حیوانی
- فرآیند های بیولوژیکی و منابع ژنتیکی و ابعاد مرتبط با آن
- موارد پیش بینی شده در صنایع و علوم مختلف
- تمامی اختراعاتی که منع قانونی از نظر شرعی و عرفی دارند.
برای ثبت اختراع بهتر است که موضوع قبلا مشهود نشده باشد تا موارد سو استفاده را فراهم نکند اما با این وجود اگر زمان افشا طرح و یا اختراع کمتر از شش ماه باشد باز هم می توان برای ثبت آن اقدام نمود.
در خصوص اختراعاتی که در خارج نیز به ثبت رسیده باید گفت که مطابق با ماده 30 قانون ثبت علائم و اختراعات اگر فردی در هر یک از کشورهای خارجی اختراع مربوط به خود را به ثبت رسانده باشد می تواند بر همان اساس اختراع خود را در داخل ایران نیز با ارائه اظهارنامه ثبت کند ولی شرط این کار آن است که مدت اعتبار اختراع از مدت ثبت اختراع در خارج از کشور تجاوز نکند.
البته در صورتیکه این اختراع در ایران مشهود نشده باشد و فردی در داخل ایران اقدام به ثبت این اختراع بکند اداره ثبت مالکیت معنوی این اجازه را به او می دهد که اختراع را به نام خود در داخل ایران ثبت کند مگر اینکه فرد صاحب ثبت اختراع خارجی قبل از ثبت نهایی و در زمان آگهی جلوی آن را بگیرد. ضمن اینکه این حق را هم خواهد داشت که بعد از ثبت اختراع نسبت به اعتراض به این ثبت صاحب اختراع اقدام نماید.
ضمن اینکه این موضوع تنها مربوط به ایرانیان مقیم خارج از کشور نیست و افراد خارجی هم می توانند به منظور بهره برداری و حمایت از اختراع خود آن را در ایران به ثبت برسانند البته به شرط اینکه کشور او هم این قانون را در خصوص ایرانی ها داشته باشد و ایرانی ها بتوانند اختراعات خود را در کشور او طبق قوانین آن کشور به ثبت برسانند و مانعی نداشته باشند.
نکته آخر اینکه اختراع در زمانی که ثبت شود به عنوان یک دارایی شناخته می شود و صاحب اختراع می تواند حقوق ناشی از آن را اجاره بدهد، بفروشد و یا به اشتراک بگذارد و در صورت فوت این حق در ارث و میراث باید تعیین تکلیف شود.
بهتر است قبل از اینکه طرح و اختراع فاش شود برای ثبت آن بصورت قانونی اقدام شود. مراحل و فرآیند های ثبت اختراع در ایران و جهان دارای پیچیدگی های حقوقی خاص خود می باشد که توصیه می کنیم در این خصوص با همکاری همکاران و کارشناسان خبره ما اقدام نمایید.
موسسه حقوقی ویونا یکی از برترین و بهترین موسسات حقوقی ایران است که با تکیه بر دانش و تخصص وکلای درجه یک خود در طول سال ها افتخار همکاری با مخترعین زیادی را داشته که درصد رضایتمندی آنها نشان از تسلط و توان بالای همکاران ما دارد.
شما هم اگر اختراعی دارید و خواهان ثبت داخلی و یا بین المللی آن هستید و از مراحل و پیچیدگی های راه هراس دارید و یا اطلاعات کافی ندارید کافی است تنها با یک تماس این مهم را به دست توانای کارشناسان ما بسپارید و با کمترین هزینه و کمترین زمان ایده و اختراع خود را به ثبت برسانید.