قید این که شرکت یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوه انتخاب مدت مأموريت بازرس در اساسنامه شرکت: شرکت می¬تواند یک یا چند بازرس اصلی و یک یا چند بازرس علی البدل راشته باشد و مستنبط از بالای ماده 144 قانون تجارت، مدت مأموريت بازرس یا بازرسان در یک شرکت سهامی نمی¬تواند بیش از یک سال (یک سال مالی) باشد و در مجمع عمومی عادی سالیانه، که شرکت سهامی پس از انقضاء سال مالی موظف به انعقاد آن هستند، باید اجباراً نسبت به انتخاب مجدد بازرس یا بازرسان اتخاذ تصمیم و اقدام نمایند با این توضیح که انتخاب مجدد بازرس یا بازرسان پس از انقضاء سال مالی بلامانع است. اشخاص واجد شرایط برای بازرسی شرکتهای سهامی و حدود وظائف و اختیارات آنها را در مباحث آتی مورد بحث قرار خواهیم داد.
تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالیانه: تعیین آغاز سال مالی، همان است که برابر ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال 1366 که از اول فروردین ماه سال 1368 قابل اجراء گردیده به سال مالیاتی تعبیر شده است و سال مالیاتی از اول فروردین ماه هر سال خورشیدی شروع و تا آخر اسفند ماه همان سال امتداد می¬یابد بر این اساس سال مالی هر شرکت، باید از اول فروردین ماه آغاز و آخر اسفند ماه همان سال پایان یابد جز سال تأسيس شركت که اول سال مالی آن، روز تشکیل شرکت می¬باشد، پس از انقضاء سال مالی، مستنبط از همین ماده هر شرکت حداکثر تا چهار ماه پس از انقضاء سال مالیاتی (آخر اسفند ماه) فرصت دارد، نسبت به تنظیم تراز نامه و حساب سود و زیان شرکت اقدام و اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر قانونی خود را به مراجع مالیاتی تسلیم نماید. البته همانطور که در مباحث آتی متذکر خواهیم شد هیئت مدیره در همین خلال باید مجمع عمومی عادی سالیانه را دعوت به انعقاد جلسه نموده تا نسبت به ترازنامه تنظیمی اتخاذ تصمیم به عمل آید، چنانچه شرکت در موعد فوق به هر دلیلی موفق به تنظیم ترازنامه نگردد و اظهارنامه مالیاتی خود را در فرجه معینه یعنی تا اول مرداد ماه به مراجع مالیاتی تسلیم ننماید، اولاً دفاتر قانونی شرکت از نظر محاسبه مالیاتی باطل و مراجع مالیاتی، مالیات شرکت را علی¬الراس محاسبه می-نمایند، ثانیاً شرکت ملزم خواهد بود، مجمع عمومی عادی بطور فوق¬العاده را جهت اتخاذ تصمیم نسبت به ترازنامه که به هر حال باید تنظیم گردد، دعوت به انعقاد جلسه نماید، در هرحال هیئت مدیره موظف است طبق ماده 232 قانون تجارت 20 دوز قبل از تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه/ مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده/ ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت را جهت ملاحظه و اظهار نظر به بازرس یا بازرسان قانونی شرکت ارائه نمايد.
تهیه و تنظیم اظهار نامه ثبت شرکت
اظهارنامه چیست: اظهار نامه یا «تقاضانامه ثبت شرکت» در اصطلاح قانون تجارت به سندی گفته می¬شود که توسط اداره ثبت شرکتها تهیه و تنظیم گردیده و تقاضا کننده ثبت (هیئت مدیره و یا وکیل منتخب آنها) باید با توجه به اساسنامه و صورتجلسات مجمع عمومی و صورتجلسه هیئت مدیره و دیگر اسناد و مدارک متقن و خدشه ناپذیر شرکت از قبیل نام و موضوع و مدت و نشانی و میزان سرمایه شرکت اعم از نقدی و جنسی و میزان سرمایه هر یک از سهامداران و مبلغ پرداختی و تعهد شده آنها و اسامی هیئت مدیره و مدیر عامل و دارندگان حق امضاء نام بازرس و موارد انحلال و موعد و نحوه تقسیم سود و غیره، نسبت به تنظیم مندرجات آنها اقدام و آنرا با اسناد مورد لزوم جهت ثبت شرکت تقدیم اداره ثبت شرکتها نماید.
تقاضانامه در دو نسخه تنظیم می¬گردد و بعد از ثبت شرکت متصدی ثبت باید طبق ماده 5 نظامنامه قانون تجارت مصوب سال 1311 نسخه ثانی آنرا با قید تاریخ و نمره «شماره» ثبت و امضاء و به مهر اداره ثبت شرکتها ممهور کرده به تقاضا کننده بدهد، این سند، سند ثبت شرکت خواهدبود و طبق ماده 6 همان قانون، در طرف ماه اول ثبت هر شرکت، خلاصه شرکتنامه و منضمات آن باید توسط اداره ثبت محل در مجله رسمی عدلیه (روزنامه رسمی) و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز اصلی شرکت به خرج خود شرکت منتشر شود.
طرح و تهیه اعلامیه پذیره¬ نویسی سهام شرکت که به امضاء کلیه مؤسسين رسيده باشد.
استفاده از کلمه پذیره نویسی در فرهنگ حقوقی کشور از زمان تصویب اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب سال 1347 متداول گشته است و معنا و مفهوم این عبارت در اصطلاح قانون تجارت این است که اشخاص آگاهانه و آزادانه نسیت به خرید سهام و واریز مبلغ واجب الادا و تعهد بر پرداخت (مابقی ارزش سهام طبق اساسنامه) چنانچه خرید سهام قسمتی نقدی و قسمتی نیز بطور اقساط باشد، اقدام نمایند، طرح اعلامیه پذیره نویسی مورد بحث برابر ماده 9 قانون تجارت باید مشتمل بر نکات ذیل باشد:
- نام شرکت
- موضوع شرکت و نوع فعالیت¬هائى که شرکت
- مرکز اصلی شرکت و شعبه آن در صورتی که تأسيس شعبه مدنظر باشد.
- مدت شرکت
- هویت کامل و اقامتگاه و شغل مؤسسين، در صورتی که تمام یا بعضی از مؤسسين در امور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه با آن سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند ذکر آن به اختصار
- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیرنقد آن به تفکیک و تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد شرکت و تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود.
- در صورتی که مؤسسين مزایائى برای خود در نظر گرفته اند تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل
- تعیین مقداری از سرمایه که مؤسسين تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده¬اند.
- ذکر هزینه¬هائى که مؤسسين تا آن موقع جهت تدارک مقدماتی تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده¬اند و برآورد هزینه¬های لازم تا شروع فعالیتهای شرکت
- در صورتی که انجام موضوع شرکت قانوناً مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجاره نامه با موافقت اصولی آن مراجع
- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید مقارن پذیره نویسی نقداً پرداخت گردد.
- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت شود و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذیعلاقه می¬توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند.
- تصریح به این که اظهارنامه مؤسسين به اهتمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقمندان به مرجع ثبت شرکتها تسلیم شده است.
- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی مؤسس منحصراً در آن منتشر خواهد شد.
- چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان