به اجتماع دو تا چند نفر به عنوان شریک در راستای تحقق موضوعی و رسیدن به هدفی در قالب یک مجموعه اقتصادی شرکت می گویند . اصولا برای داشتن یک فعالیت اجتماعی و اقتصادی الزامی برای ثبت شرکت وجود ندارد و همه افراد می توانند برای این هدف مسیری را انتخاب نمایند. برخی با کار برای دیگران و برخی در قالب مشاغل جز به فعالیت اقتصادی و برخی هم در شرکت های دولتی و یا خود دولت به امور اقتصادی کشور کمک می کنند.
ولی برای داشتن یک شخصیت حقوقی و به منظور دستیابی به آرمان ها و اهداف کلان تر و به دنبال آن سود و اعتبار بیشتر و همچنین داشتن استقلال کاری و استفاده از مزایای مختلف ، ثبت شرکت یکی از بهترین گزینه های موجود برای افراد متخصص و صاحب دانش و ایده می باشد .
برای ثبت شرکت در ایران و یا سایر کشور های دیگر باید مطابق با قوانین و مقررات موجود اقدام نمود و بدون انجام تشریفات قانونی نمی توان به شخصیت مورد نظر دست یافت و وجهه فرد نمی تواند حقوقی قانونی باشد.
در ایران قانون تجارت 7 نوع شرکت را تعریف می کند که عبارتند از :
شرکت های سهامی ، شرکت با مسئولیت محدود ، شرکت تضامنی ، شرکت مختلط سهامی ، شرکت مختلط غیر سهامی ، شرکت نسبی و شرکت تعاونی
در کل این شرکت ها در سه قالب جداگانه نیز تقسیم بندی می شوند که به آنها شرکت های سرمایه ، شرکت های اشخاص و شرکت تعاونی گفته می شود .
به ثبت رساندن شرکت در ایران یک فرآیند اختیاری و با تعامل و قراردادی فیمابین ، بین دو تا چند نفر بصورت شرکا سهامی و یا بصورت سهم الشرکه ای و یا تلفیقی از هر دو می باشد اما در برخی از مواقع ممکن است شرکت بصورت اجباری هم تشکیل شود .
شرکت هایی که بصورت اختیاری شکل می گیرند همانگونه که اورده شد طبق قراردادی فی ما بین دو تا چند نفر به عنوان شریک انجام می گیرد . این افراد قسمتی از سرمایه خود را بصورت ارادی و با خواست قلبی برای انجام موضوعی مورد توافق با سایر شرکا در شرکت در میان گذاشته و در سود و زیان این اجتماع یا شرکت شریک می شوند .این شرکا حتی می توانند با قبول مسئولیت هایی در این شرکت به عنوان فردی کاردان در شرکت فعالیت نمایند .
البته آورده شرکا برای تشکیل شرکت همیشه نمی تواند وجه نقد باشد و گاها شرکا با آورده ای غیر نقدی مانند ملک ، طلا ، ماشین آلات و ... سهم خود را در شرکت پرداخت می نمایند و به این صورت در شرکت سهامدار و یا سهم الشرکه دار می شوند که باید توسط خود موسسین در شرکت های اشخاص و توسط کارشناس رسمی دادگستری در شرکت های سهامی این آورده تقویم و به سهام یا سهم الشرکه تبدیل شود .
اما در شرایطی هم ممکن است شراکت در شرکت بصورت قهری و یا اجباری انجام پذیرد که البته احتمال این موضوع بسیار کم است . مثلا ممکن است یکی از شرکا از دنیا برود و در این صورت با تعیین تکلیف میراث این فرد سهام و یا سهم الشرکه او در بصورت قانونی و طبق اساسنامه به وارثین خواهد رسید و این یک نوع شراکت در شرکت محسوب می شود که از روی میل و انگیزه قبلی نیست و شریک می تواند پس از تعیین تکلیف دارایی های خود در شرکت ، میزان سهام خود و یا سهم الشرکه خود را به یکی دیگر از اعضا با توافق فی ما بین و همچنین در شرکت های غیر از سهامی عام با توافق مجامع واگذار نماید .
یا با ترکیب و امتزاج غیر ارادی اموال دو یا چند نفر بدون اطلاع آنها و یا به دلیل سرقت آنها نیز نوعی شراکت بدون میل قبلی و خواست باطنی می باشد .
اما شرط اصلی تشکیل شرکت توافق و عقد قراردادی بین شرکا و سهامداران می باشد که این قرار داد باید با استناد به قوانین و مقررات حقوقی و قانونی و به شکل صحیح تنظیم شود . برای این منظور قانون تنها قراردادهایی را مورد قبول خود قرار خواهد داد که شرایط زیر را داشته باشند :
- رضایت قلبی طرفین برای ایجاد و تاسیس شرکت
- سلامت عقل ، اهلیت و صلاحیت شرکا باید اثبات شود :
- شفافیت در موضوع قرار داد
- موضوع و هدف قرار داد باید کاملا قانونی باشد
- حداقل تعداد تعیین شده شرکا در قانون
- تامین سرمایه مورد نیاز شرکت با همکاری سهامداران و شرکا
- انجام موضوع تجاری شرکت
- تقسیم سود و زیان
این قرار داد باید با رضایت و تمایل دو نفر تا چند نفر به عنوان شریک و با نیت درست انجام پذیرد . در عقد قرار داد بین شرکا نباید اجباری در میان بوده و همه شرکا باید با اطلاع کامل از میزان سهم و سود و زیان و با رضایت قلبی این قرارداد را امضاء کرده باشند . اگر به هر دلیل ثابت شود که هر یک از شرکا با اجبار و یا بدون اطلاع از شرایط شرکت و یا از روی عدم آگاهی تن به این قرار داد داده است قرار داد از اعتبار ساقط خواهد بود .
منظور از سلامت عقل و اهلیت و صلاحیت داشتن شرایطی مشخص در بین شرکا می باشد . تمامی افراد شریک باید دارای سن قانونی بوده و از سلامت عقلی کافی و بینش صحیحی برخوردار باشند و چنانچه هر یک از شرکا به بلوغ فکری و اجتماعی و عقلی لازم نرسیده باشد نمی تواند به عنوان یکی از شرکا یا سهامداران شرکت و به عنوان موسس اقدام به عقد قرار داد برای ثبت شرکت بنماید . تنها در صورتی می توانند این افراد به عنوان شریک و طرف قرار داد اهلیت داشته باشند که از طرف آنها قیم و وکیلی این قرار داد را امضاء نماید که از نظر قانون معتبر و واجد صلاحیت باشد .
قرار داد باید مشخص و صریح باشد و از ابهام گویی و دوگانه گویی در ان جلوگیری شده باشد در غیر اینصورت قرارداد پذیرفته نخواهد بود و باطل است .
موضوعاتی که از نقطه نظر قانونی خلاف و نامشروع و غیر قانونی باشند و در قانون تجارت ایران هم منع شده باشند نمی توانند عنوان قرار داد باشند .
برای ثبت شرکت پارامتر هایی به عنوان اصل وجود دارند که نبود آنها ماهیت شرکت را بی معنی خواهد کرد و در واقع تا این شرایط محقق نشود شرکت شکل نخواهد گرفت . در زیر به این شرایط که لازمه اصلی شرکت هستند اشاره خواهد شد .
شرکت یک امر مشارکتی و اجتماع پذیر است بنابر این طبق تاکید قانون باید حداقل تعداد مورد نظر برای ثبت شرکت رعایت شود . به این منظور باید برای شرکت های سهامی عام حداقل 5 ، برای شرکت های سهامی خاص حداقل 3 ، برای شرکت های شرکت های تضامنی ، شرکت با مسئولیت محدود و شرکت نسبی حداقل دو و برای تعاونی ها هم باید حداقل 7 نفر با هم برای ثبت شرکت مشارکت و همکاری نمایند . این حداقل هایی است که در قانون تعریف شده و هیچ اشاره ای در خصوص حداکثر به میان نیامده و این مشارکت می تواند طیف گسترده تر و زیادی را در بر بگیرد .
هر شرکتی برای اینکه بتواند به موضوع ثبتی خود جامع عمل بپوشاند باید سرمایه ای را داشته باشد . این سرمایه در شرکت های سهامی تعیین شده و باید حداقل در شرکت های سهامی عام 500 هزار تومان و در شرکت های سهامی خاص 100 هزار تومان سرمایه در نظر گرفته شود . ولی برای شرکت های اشخاص با توجه به اینکه اعتبار اصلی این شرکت ها خود افراد هستند معمولا میزان سرمایه الزامی نیست . ولی در هر صورت همکاری بین شرکا با آورده های نقدی و غیر نقدی آنها به عنوان سرمایه شرکت محقق خواهد شد .
شرکت ها به دنبال هدف و موضوع فعالیتی ثبت می شوند و باید این موضوع با همکاری و مشارکت کلیه شرکا انجام پذیرد . شرکتی که فقط ثبت شود و فعالیتی نداشته باشد وجهه اصلی خود را نخواهد داشت و با اعتراض هر یک از شرکا منحل خواهد شد .
هر شرکتی پس از ثبت دارای یک شخصیت حقوقی مشخص و معتبر می باشد . این شخصیت مربوط به شرکت می باشد و از نقطه نظر قانون با شرکا شخصیت مشترکی ندارد و راسا دارای حقوق و تکالیفی می باشد که باید به آنها عمل نماید شرکت در قبال شرکا ، سهامدارن و سهم الشرکه داران و همچنین ذی نفعان و مشتریان وظایفی داشته و مستقل از آنها حساب می شود .
تمامی آورده های شرکا در شرکت در زمانی که به سرمایه شرکت تبدیل شد دیگر متعلق به فرد نخواهد بود و سرمایه شرکت تلقی خواهد شد. اما در قبال این آورده شرکا سهام و یا سهم الشرکه دریافت خواهند کرد که به تناسب آن باید از سود شرکت بهره مند شده و در صورت خسران و به وجود آمدن تعهدی برای شرکت به میزان سهام و سهم الشرکه خود از این ضرر سهم خواهند داشت .
پس از عقد قرارداد و تعیین تکلیف میزان سهم هر یک از شرکا و نحوه تقسیم سود و زیان و همچنین موضوعاتی مانند موضوع شرکت ، شرایط انحلال شرکت ، شرایط مورد نیاز برای تغییرات و ... در اساسنامه شرکت و تهیه اظهار نامه ودر صورت نیاز تنظیم شرکتنامه برای ثبت شرکت باید موسسین شرکت جلسه ابتدایی موسوم به مجمع عمومی موسسین را برگزار نموده و نفرات مدیر در شرکت و بازرسین مورد نیاز را مشخص نمایند و مستندات شرکت را با رضایت قلبی و بصورت جمعی امضاء و تایید می نمایند. در پای همه مستندات باید امضاء همه شرکا و موسسین باشد .
سپس هیئت مدیره تشکیل جلسه خواهد داد و از بین خود رئیس هیئت مدیره ، نائب رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل را تعیین و معرفی می نمایند . صورتجلسه جلسان مجمع عمومی موسسین و هیئت مدیره باید برای ثبت شرکت تنظیم شده و امضاء همه مدیران و موسسین دریافت شده باشد .
در این مراحله قالب ثبتی شرکت مراحل بعدی شرکت و شرایط ثبت آن را تعیین خواهد کرد. به این صورت که شرکت های سرمایه هر کدام باید مطابق با دستورالعل ها و قوانین موجود خود به ثبت برسند ، شرکت های اشخاص هم فرآیند های خود را دارند و تعاونی ها هم متناسب با قوانین موجود خود به ثبت می رسند . اما برای ثبت کلیاتی مشابه وجود دارد که به تریتب زیر می باشند :
- تشکیل مجمع عمومی موسسین و تنظیم صورتجلسه ای که در ان نفرات هیئت مدیره ، نفرات دارای حق امضاء مجاز و همچنین بازرسین در صورت نیاز معرفی شده باشند .
- دریافت رضایت کتبی از اعضاء هیئت مدیره برای قبولی سمت خود در این هیئت
- تشکیل جلسه هیئت مدیره و تنظیم صورتجلسه ای که در آن رئیس هیئت مدیره ، نایب رئیس و همچنین مدیر عامل و بازرسین در صورت نیاز تعیین شده باشند .
- تنظیک اساسنامه ، اظهار نامه و شرکتنامه و توافق همه موسسین و مدیران ذیل آنها
- ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها با ارائه همه مدارک به اضافه مدارک هویتی موسسین و مدیران و همچنین گواهی عدم سوء پیشینه آنها
- درج موضوع ثبت شرکت به همراه خاصه ای از آن در روز نامه رسمی دادگستری و یک روزنامه کثیر الانتشار دیگر
- تشکیل پرونده دارایی و دریافت کد اقتصادی
- دریافت دفاتر پلمپ مالیاتی از سازمان امور مالیاتی
- آغاز فعالیت رسمی شرکت
- در صورت تمایل و نیاز به رقابت در سطوح بالاتر ثبت برند و علائم تجاری برای شرکت و اخذ رتبه مورد نیاز برای شرکت
موارد آورده شده شرایط ثبت یک شرکت بصورت قانونی و صحیح در ایران می باشد و افرادی که از راه صحیح و استفاده از قوانین و مقررات تجاری ایران برای ثبت شرکت خود اقدام نمایند دیگر نگران ابعاد بعدی برای شرکت خود نخواهند بود .
اما در نظر داشته باشید ثبت شرکت و موسسه غیر تجاری و یا تعاونی هر کدام در هر نوع قالب و چارچوبی باید توسط افراد آگاه و متخصص انجام شود تا خدایی نکرده با یک اشتباه کوچک تمام داشته های شما در آینده کاری شرکت بر باد نرود . متخصصین و کارشناسان ما همواره مفتخر خواهند بود تا فرآیند ثبت شرکت شما را بر عهده داشته و این تضمین را به شما بدهند که با خیالی آسوده بتوانید به موضوع شرکت خود بپردازید .