سازمان مردم نهاد به نوعی سازمان هایی مردمی هستند که گاها جنبش و یا گروه و جمعیت نیز نامیده می شوند و هدف اصلی تشکیل این سازمان ها یا نهاد ها رسیدگی به خواسته ها و نیازهای مردمی بخصوص در قبال دولت می باشد.
سازمان مردم نها که به نام سمن نیز نامیده می شود و با حروف NGO شناخته می شود در رسته و یا تشکیلات دولتی ثبت نمی شوند و به نوعی سازمان غیر دولتی محسوب می شوند. دلیل اصلی شکل گیری این نوع سازمان ها بصورت غیر دولتی این است که بتوانند بدون جانب داری و در راستای تحقق اهداف اصلی شکل گیری سازمان که دفاع از منافع قشر خاصی و یا عامی از مردم می باشد اقدام نمایند.
بنا بر این توصیفات و توضیحات یک سازمان مردم نهاد سازمانی غیر دولتی است که برای دفاع از خواست ها و نیاز های مردم مانند موضوعات شغلی، معیشتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، تجاری، مذهبی، محیط زیستی، علمی و بسیاری دیگر از موضوعات شکل می گیرد.
سازمان های مردم نهاد در کشورهای توسعه یافته بسیار قدرتمند تر حضور دارند و به همین دلیل از این سازمان ها اغلب به عنوان عناصری در راستای بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و یا بسیاری از موضوعات دیگر عنوان می شود زیرا بصورت نظامند و بر اساس قواعد و قوانین ساختار یافته و مشخص و توسط افراد متخصص عموما این موضوعات دسته بندی و پیگری می شود و به همین دلیل نه تنها قانونمند است بلکه وجهه معتبرتر و محکم تری هم دارد.
بصورت کلی سازمان مردم نهاد را باید واسطه ای بین مردم عادی یک جامعه خاص و یا عام با دولت باید دانست که می تواند حتی حرف و یا خواسته کوچکترین عضو سازمان را در آن جامعه به شرط مقبول بودن آن توسط سایر اعضا به گوش دولت و یا حتی خود جامعه و حتی سایر مردم رسانده و به منظور تحقق آن سلسله مراتب عملیاتی تعریف شده و شناخته شده در بین خود سازمان بر اساس اساسنامه سازمان را دنبال می کنند.
طبیعی است که سازمان های مردم نهاد یا سازمان سمن نوعی سازمان غیر انتفاعی باید باشد که منافع فرد در آن مطرح نیست و هدف شکل گیری آن رساندن منافع مادی و غیر مادی به اعضا عضو سازمان نمی باشد.
معمولا این نوع سازمان ها به بودجه زیادی نیاز ندارند اما تامین بودجه مورد نیاز آنها در هر ابعاد و اندازه ای معمولا از راه کمک های مردمی و یا با استفاده از حمایت های سازمان های دولتی و غیر دولتی تامین می شود .
بصورت کلی می توان اهداف ثبت سازمان مردم نهاد یا سمن را مواردی چون :
- دستیابی به تعادل اجتماعی
- تشویق مشارکت و کثرت گرایی در یک جامعه
- تلاش برای ایجاد حق آزادی انجمن ها
- کمک به بالا رفتن بازدهی مردمی و منابع انسانی و حتی مالی
- ایجاد ساختار مشخص برای پیگیری خواسته های مردمی
- توجه به خواسته های گروهی بر فردی
و بسیاری دیگر از عوامل باید دانست.
در چه حوزه هایی می توان اقدام به ثبت سازمان مردم نهاد کرد؟
سازمان سمن یا مردن نهاد را می تواند در طیف وسیعی از موضوعات ثبت کرد اما باید تمامی این موضوعات در یکی از تخصص های زیر خلاصه شده باشد:
امور فرهنگی، امور اجتماعی، امور زنان، امور کودکان، محیط زیست و منابع طبیعی، عمران و آبادانی، حقوق شهروندی، امور جوانان، امور نیازمندان و خیره، امور ایثارگران، حفظ صلح، دارو و درمان و پزشکی بیماران، دفاع مقدس، امور خانواده، پیشگیری از آسیب های اجتماعی، رفاه اجتماعی و ارتقا مهارت های اجتماعی، حقوق شهروندی، ترویج فرهنگ و ارش های اسلامی، امور هنری، بهداشت و درمان، بهداشت محیط، زیر ساخت های بهداشت و درمان، امداد و نجات، توسعه و بهبود بهداشت عمومی، حفظ میراث گردشگری و فرهنگی، سازمان های بین المللی ، انجن های دوستی، امور مهاجرین، امور جهانی و بین المللی، فناوری های نوین تعامل با مراکز علمی، فناوری و اطلاعات، کمک به عمران و آبادانی، کمک به وحدت ملی و انسجام ملی، امور اقوام و اقلیت ها، امور ورزشی، امور مرتبط با زیر ساخت های توسعه کشور، توسعه سرمایه انسانی و اقتصادی
چه افرادی می توانند عضو سازمان مردن نهاد شوند؟
بصورت کلی در تعریف سازمان سمن یا سازمان مردم نهاد تنها به افرادی اجازه مشارکت و عضویت در این نوع سازمان ها داده شده است که شرایط زیر را داشته باشند:
- داشتن حداقل سن قانونی یعنی 18 سال تمام
- داشتن تابعیت ایرانی
- حداقل دو نفر از اعضا باید در موضوع سازمان دارای تخصص مرتبط باشند.
- نداشتن سوء پیشینه کیفری
- نداشتن عضویت در گروه ها و سازمان های ضد انقلابی و یا سازمان هایی که دادگاه انقلاب آنها را غیر قانونی نامیده است
ثبت سازمان مردم نهاد
برای ثبت سازمان مردم نهاد باید ابتدا موضوع فعالیت سازمان و یا گروه تعیین شود. یعنی اینکه دقیقا مشخص شود هدف از تشکیل این سازمان پیگیری و دنبال کردن کدام نوع از خواسته یا خواسته ها می باشد. برای ثبت سازمان مردم نهاد باید حداقل 9 نفر به عنوان عضو تعیین شوند که از این 9 نفر حداقل دو نفر باید دارای تجربه و دانش لازم در تخصص سازمان باشند.
ضمن اینکه سایر 9 نفر سازمان باید حداقل 18 سال تمام را داشته باشند و از نظر شرایط ذهنی و سوابق فعالیتی نیز دارای شرایط احراز باشند. برای این کار باید فرم تقاضانامه ای تکمیل شود و بعدا با دریافت مجوز از نهاد مربوطه که در موضوع سازمان مشخص شده است به همراه مدارکی که در ادامه توضیح داده خواهد شد این تقاضانامه را به دبیرخانه هیئت نظارت بر تشکل های غیر دولتی تحویل دهند.
در این مرحله درخواست توسط هیئت نظارت بر تشکل های غیر دولتی ظرف چند روز کاری بررسی خواهد شد و ضمنا باید توسط مراجع ذی صلاح نیز تایید شود. بعد از بررسی هیئت و تایید مراجع برای فعالیت سازمان مردم نهاد یک پروانه و یا مجوز صادر می شود و به همراه معرفی نامه ای برای ثبت این سازمان و یا سمن متقاضی به سازمان ثبت اسناد کشور معرفی می شود.
این سازمان نیز همانن بسیاری از شرکت ها نیاز به اساسنامه دارد و باید بعد از دریافت پروانه کار مطابق با اساسنامه فعالیت شود در غیر این صورت سازمان دچار تخلف شده است.
ضمن اینکه بعد از اینکه متقاضی معرفی نامه را به سازمان اسناد و املاک تحویل داد باید به همراه آن اساسنامه، صورتجلسه مجمع عمومی موسسین و صورتجلسه هیئت مدریه منتخب و البته مجوز سازمان مربوطه را نیز تحویل دهد. از دیگر مدارک مورد نیاز مدارک شناسایی موسسین و یا اعضا شامل کپی کارت ملی و کپی شناسنامه و گواهی عدم سو پیشینه اعضا می باشد.
بعد از اینکه سازمان مردم نهاد در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسید باید موضوع سازمان سمن در روزنامه رسمی و یک روزنامه کثیر الانتشار به انتخاب خود اعضا آگهی یا چاپ شود و پس از آن سازمان مردم نهاد می تواند بر اساس اساسنامه تنظیم شده و تحویل شده اقدام نماید.
در نظر داشته باشید که سازمان های مردم نهاد نوعی سازمان محلی و یا نهایتا استانی هستند و به همین دلیل باید در فرمانداری و یا استانداری مراحل ثبت سازمان مردم نهاد دنبال شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت سازمان مردم نهاد
- ارائه فرم مشخصات فرردی اعضا
- کپی شناسنامه و کارت ملی اعضا
- سه قطعه عکس 4*3 از هر نفر عضو
- اساسنامه ای که امضا همه اعضا را داشته باشد در سه نسخه
- صورتجلسه مجمع عمومی موسسین با امضا همه اعضا
- صورتجلسه هیئت مدیره سازمان با امضا همه اعضا
- گواهی عدم سو پیشینه اعضا
- مدارک تحصیلی و یا ورقه تاییدیه اشتغال به تحصیل اعضا
- مجوز سازمان مربوطه
- وکالتنامه احتمالی وکیل
به یاد داشته باشید که ثبت سازمان مردم نهاد یا سازمان سمن (NGO ) هم توسط نماینده اعضا و هم توسط وکیل قانونی این اعضا امکان پذیر است اما بصورت کلی انجام کار توسط وکلای خبره هم باعث کاهش هزینه های ثبت و هم قانونی تر و حرفه ای تر شدن موضوع ثبت سازمان مردم نهاد خواهد شد.
موسسه حقوقی ویونا با تکیه بر دانش و تخصص وکلای خبره و کار آزموده خود آماده ارائه خدمات مشاوره و ثبت انواع شرکت از جمله انواع سازمان مردم نهاد در کوتاه ترین زمان و یا ضمانت های معتبر برای مشتریان عزیز خود می باشد.