مناطق آزاد تجاری مناطق اقتصادی تحت مالکیت یک دولت و کشور می باشند که به دلیل داشتن مزایای فراوان برای شرکت ها و اشخاص حقیقی و حقوقی همواره مورد توجه سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای ثبت شرکت و راه اندازی کسب و کار در این مناطق می باشد. این مناطق به دلیل دسترسی مناسب به لنگر گاه ها و مناطق مناسب برای پهلو گیری کشتی ها و همچنین به دلیل داشتن شرایط مطلوب و ویژه ای برای شرکت ها باعث شده بسیاری از فعالان اقتصادی به فکر ثبت شرکت و یا شعبه ای از شرکت خود در این مناطق باشند .
از سال 1372 که قانون مناطق آزاد تجاری در ایران به تصویب رسید مقررات خاص و دقیقی برای اداره امور این مناطق در حوزه های گمرکی ، بازرگانی ، اشتغال ، بیمه ، تردد و ... در نظر گرفته و تصویب و اجرایی شد .
هر ساله تعداد زیادی شرکت در این مناطق به ثبت می رسند و لیکن برای تاسیس و ثبت شرکت در مناطق آزاد تجاری و صنعتی باید مطابق چارچوب و قوانین و مقررات حاکم در این مناطق و طبق مصوبه ضوابط ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی و معنوی در مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران مورخ سال 1374 و همچنین اصلاحیه هایی که بعدا به این قوانین در سال های 1375 و 1387 اضافه شد عمل نمود .
طبق ماده 5 این مصوبه تمامی انواع شرکت ها و موسسات غیر تجاری که موضوع فعالیت انها مجاز بوده و مورد تایید جمهوری اسلامی ایران باشند چه داخلی و چه خارجی می توانند مطابق این قوانین و مقررات در هر یک از مناطق آزاد اقتصادی اقدام به ثبت و راه اندازی شرکت بکنند . بنابر این ثبت شرکت و نمایندگی و شعبه شرکتها در این مناطق بخصوص برای شرکت ها و موسسات ایرانی به راحتی امکان پذیر می باشد و شرکت ها و موسسات غیر تجاری خارجی هم در صورتیکه مطابق با قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت مجاز داشته باشند می توانند در این مناطق ایران ثبت شرکت و یا نمایندگی و شعبه داشته باشند .
اما توجه به این نکته بخصوص برای افراد و شرکت های خارجی حائز اهمیت است که با توجه به ماده 4 همین مصوبه تمامی شرکت ها و موسساتی که در این مناطق ایران به ثبت برسند و مرکز اصلی آنها هم در همان منطقه باشد شرکتی ایرانی تلقی خواهند شد هر چند مالکیت معنوی این شرکت متعلق به افراد خارجی باشد .
تبصره 1 ماده 4 همین مصوبه به این موضوع هم اشاره دارد که شرکت و موسسات خارجی مجاز به راه اندازی شعبه و نمایندگی در مناطق آزاد تجاری ایران می باشند که در کشور خود و مطابق با قوانین و مقررات کشور خود شرکتی ثبت شده و قانونی داشته باشند و این موضوع توسط نمایندگی جمهوری اسلامی ایران هم رسیده باشد . البته چنانچه شرکتی خارجی تنها بخواهد یک نمایندگی و یا یک شعبه در این مناطق داشته باشد می تواند به عنوان یک شرکت خارجی در ایران فعالیت نموده و اصالت خارجی بودن خود را حفظ نماید .
حال پس از ثبت و راه اندازی شرکت ، شعبه و نمایندگی در مناطق آزاد تجاری این شرکت ها باید مطابق با قوانین و مقررات حاکم در هر یک از این مناطق عمل نمایند و پیروی از قوانین هر منطقه بر آنها لازم است . طبق قانون حاکم در این مناطق شعبه ثبت شده در منطقه آزاد قسمتی از یک شرکت اصلی است که در خارج از محدوده ان منطقه آزاد به ثبت رسیده باشد و اکثریت سهام آن مربوط به شرکت یا موسسه ثبت کننده شعبه بوده و شعبه ثبت شده تنها قسمتی از موسسه یا آن شرکت اصلی و زیر نظر اصلی آن شرکت یا موسسه باشد .
ضمن اینکه شعبه شرکت خارجی به عنوان نماینده شرکت اصلی در محل فعالیت خواهد کرد و باید وظایف شرکت اصلی را در منطقه انجام دهد و فعالیتی مغایر با فعالیت شرکت اصلی نمی تواند در محل انجام دهد . نمایندگی یک شرکت هم باید تمامی اختیارات شرکت اصلی را داشته باشد و تمامی تعهدات ثبت کننده شرکت مورد قبول و تعهد شرکت اصلی باشد .
مطابق قوانین جاری در مناطق آزاد تجاری برای ثبت شرکت و موسسه غیر تجاری در مناطق آزاد باید طبق ماده 7 ضوابط ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی و مصنوعی در مناطق آزاد مدارک زیر ارائه شود :
- اظهارنامه ثبت
- اساسنامه ثبت
- صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
- صورتجلسه مربوط به اولین جلسه هیئت مدیره
- گواهی بانکی دال بر سپرده شدن 35% سرمایه نقدی مورد نیاز
- مجوز فعالیت در منطقه که توسط سازمان منطقه آزاد مربوطه صادر می شود .
- گواهی سوء پیشینه اعضاء
- گواهی شناسایی و هویتی اعضاء
همچنین شرکت های خارجی که خواهان ثبت نمایندگی با شعبه در مناطق آزاد ایران می باشند باید مطابق با ماده 8 ضوابط ثبت شرکت ها مدارک زیر را ارائه نمایند :
- تعیین نوع شرکت و موضوع فعالیت ان
- مرجع اصلی ثبت شرکت اصلی و شماره ثبت مربوط به آن
- معرفی نمایندگان شعبه برای دریافت ابلاغیه و اخطاریه های لازم
- در صورت وجود نمایندگی های دیگر در ایران معرفی آنها با ارائه ادرس
- تعیین تابعیت کشور
همه مدارک ارائه شده توسط شرکت اصلی برای ثبت شعبه و نمایندگی در مناطق آزاد ایران باید به زبان فارسی ترجمه و نمایندگی ایران در کشور شرکت اصلی باید حکم نمایندگی فرد مورد نظر برای ثبت شعبه و نمایندگی در ایران را تایید نماید .
البته در این مناطق تنها شرکت ها و موسساتی که فعالیت بیمه ای انجام می دهند علی رغم دریافت مجوز از منطقه آزاد مربوطه باید از بیمه مرکزی ایران هم مجوز مورد نیاز را اتخاذ کرده باشند .
شرکت ها ، شعب و نمایندگی هایی که در هر یک از مناطق آزاد ایران به ثبت می رسند موظفند هرگونه تغییرات در این شرکت ها و شعب و نمایندگی ها را که مربوط به موراد تعیین شده در ساختار شرکت و اساسنامه و شرکتنامه شرکت می باشد را ظرف مدت حداکثر یک هفته به اطلاع واحد ثبتی منطقه برسانند .
در ایران مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد تجاری متفاوتی وجود دارند . اما چه تفاوتی بین این مناطق با هم وجود دارد ؟
طبق مقررات حاکم در جمهوری اسلامی ایران ثبت شرکت در مناطق آزاد تجاری دارای 20 سال معافیت مالیاتی می باشد ولی در مناطق ویژه اقتصادی تنها تخفیفاتی برای مالکین شرکت ها و افراد حقوقی به میزان مشخص برای مالیاتشان تعیین می شود . همچنین در مناطق آزاد تجاری هر فرد داخلی و خارجی می تواند اقدام به خرده فروشی نماید ولی در مناطق ویژه اقتصادی تنها افراد خارجی می توانند خرده فروشی کنند .
در مناطق ویژه اقتصادی برای اتباع خارجی بر اساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران در خصوص مناطق ویژه روادید صادر می شود ولی در مناطق آزاد اقتصادی روادید در هنگام ورود به کشور و مرز ورودی اعطا می شود . در نهایت مقررات کار و بیمه افراد خارجی در مناطق آزاد اقتصادی طبق مقررات حاکم بر منطقه آزاد اقتصادی کشور می باشد و ممکن است منطقه با منطقه متفاوت باشد ولی در مناطق ویژه اقتصادی تابع مقررات حاکم در جمهوری اسلامی ایران می باشد .
در حال حاضر 8 منطقه آزاد تجاری در ایران وجود دارند که به ترتیب عبارتند از : چابهار ، قشم ، کیش ، اروند ، انزلی ، سلفچگان ، ارس و ماکو که خوشبختانه کارشناسان و متخصصین ما بنا بر تجربه و دانش خود می توانند در همه این مناطق در کوتاه ترین زمان شرکت و شعبه و یا نمایندگی مورد نظر شما را بدون هیچ نگرانی به ثبت برسانند .