استاندارد های ایزو چه نوع استانداردهایی هستند؟
با توجه به رقابت بالایی که در بین شرکت های مختلف دنیا به وجود آمده و هر کدام بنا بر ادعایی اذعان برتری نسبت به دیگر شرکت ها را از نظر ارائه محصولات خود دارد نیاز به ابزاری احساس شد تا بتواند با استفاده از داده ها و اطلاعاتی تحت عنوان قوانین و یا آئین نامه هایی کیفیت محصولات و خدمات شرکت ها را تضمین نموده و با صدور گواهینامه هایی که هر کدام در حوزه ای مجزا صادر می شوند خدمات و کیفیت محصولات و خدمات یک شرکت را در آن حوزه تحت نظارت سازمان بین المللی استاندارد ISO تایید نماید. از این رو این سازمان با مشارکت 20 شرکت در ابتدا تاسیس شد و اکنون در ژنو به فعالیت خود ادامه می دهد.
ISO مخفف عبارت ( International standard association( Organizationمی باشد و از سال 1947 در راستای یکپارچه کردن تدوین استانداردهای در سطوح مختلف بین المللی و تجارت بین الملل و به منظور حمایت مستقیم از تولید کنندگان و مصرف کنندگان فعالیت خود را آغاز و اکنون بالغ بر 132 کشور در آن مشارکت دارند. از این اعضا 90 عضو اصلی ، 34 عضو مکاتبه ای و 8 عضو مشترک هستند و خوشبختانه سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران جز اعضا اصلی این سازمان به شمار می رود.
تعداد کل استاندارد های تدوین شده در سازمان ISO در حال حاضر 11950 استاندارد می باشد که هر یک در حوزه و بخشی از سطوح کیفیت تولید و خدمات کاربرد دارند. کمیته های فنی که از اعضای اصلی (P-MEMBER) و اعضا ناظر(O-MEMBER) تشکیل شده اند به بررسی در خصوص موضوعاتی می پردازند که تدوین استاندارد در ان موضوع ارجحیت و اهمیت دارد. سپس اعضا اصلی با بررسی قوانین و مستندات علمی و فنی پیش نویس های مربوط به استاندارد را تهیه و این پیش نویس ها به سازمان ارائه تا در جلسات بررسی و ائین نامه و استاندارد نهایی تدوین شدده و به توافق همه اعضا برسد.
وظیفه استاندارد های ISO چیست؟
استانداردهای ISO در واقع ابزاری مطمئن و بسیار کارآمد در راستای شناخت کیفیت و خدمات شرکت ها و سازمان های مختلف می باشد. این استاندارد ها در هر زمینه ای نشان دهنده حداقل هایی هستند که یک شرکت باید داشته باشد. به این معنی که اگر شرکتی یک استاندارد ایزو را دریافت کرده باشد یعنی به حداقل های مورد نیاز رسیده و قدم در راه تعالی گذاشته و مشتری می تواند از این نقطه نظرات اطمینان کافی به شرکت داشته باشد.
معروف ترین سری استاندارد های ISO سری استاندارد های 9000 هستند. استانداردهایISO9000 نشان دهنده کیفیت محصولات و خدمات شرکت ها هستند. اما نکته ای که بسیار اهمیت دارد موضوع تفاوت بین استاندارد های ایزو با استاندارد های تضمین کیفیت می باشد. موضوعی که اغلب شناخت بین تفاوت های برای عموم مردم و شرکت ها هنوز اتفاق نیافتاده است. در اغلب شرکت ها و سازمان های بزرگ هم حتی تفاوت بین استاندارد های ایزو و تضمین کیفیت به خوبی مشخص نشده و حتی مدیران ارشد شرکت ها هم این موضوعات را از هم تفکیک نمی کنند. دلیل آن اینکه مثلا بسیاری از مدیران هنگامی که شرکت ISO9001 را دریافت کرد این را به نشان کیفیت محصولات خود می پندارند و یا شرکتی که ISO9001 دارد را شرکتی توصیف می کنند که محصولات ان دارای درجه کیفی مناسب می باشد.
حتی در حوزه کنترل کیفیت با حوزه تضمین کیفیت تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. شرکت هایی که محصولات خود را با نظامی مشخص و تحت سلسله قوانین و مقرراتی در دو تا چند مرحله (قبل ، حین و بعد از تولید) کنترل کیفی می کنند و از سلامت و کیفیت کار خود اطمینان پیدا می کنند در واقع خدمات کنترل کیفیت را انجام داده اند و این موضوع تنها یکی از المان ها و موارد مورد اهمیت در استاندارد های ISO9001 می باشد.
استاندارد های ISO توسط واحدی به نام تضمین کیفیت بررسی می شوند. تضمین کیفیت در واقع بر تمامی فرآیند های شرکت بررسی های لازم را انجام می دهد و هر بخش و فعالیت شرکت را به منظور انجام کار صحیح و انجام کار بر اساس بند های استاندارد ISO مورد بررسی قرار می دهند. در واقع کنترل کیفی تنها یکی از بخش هایی است که تضمین کیفیت ان را بررسی می کند و وجود ان را در شرکت الزام می کند.
خرید، فروش، تولید، خدمات، تامین مواد اولیه و نیروی انسانی متخصص، شناخت شرایط بحرانی شرکت، ایجاد اقدامات کنترلی ، بهبود مستمر و اصلاحی ، ایجاد نقشه راه ، چشم انداز، تهیه اهداف و برنامه ها و شرایط تغییر استراتژی، تنظیم جلسات مدیریت کنترل و بازنگری مدیریت و ... تنها قسمتی از فعالیت هایی است که یک تضمین کیفیت انجام می دهد.
بنابر این برای دریافت استاندارد های ISO قبل از اقدام برای ایجاد زمینه های لازم باید در نظر داشته باشید که ابتدا باید واحد تضمین کیفیت قدرتمندی ایجاد نمایید. تضمین کیفیت با همکاری با موسسات حقوقی مانند موسسه حقوقی ویونا شرایط شرکت را به سمتی پیش خواهد برد تا شرکت بتواند با تدوین آئین نامه ها و روش های اجرایی و دستورالعمل ها و به دنبال آن فرم های و نقشه ها و طراحی های لازم در سطح سازمان شرکت را برای دریافت استاندارد های لازم آماده نماید.
البته شرکت های مختلف می توانند بنا بر خواست و فعالیت خود اقدام به دریافت استاندارد های مرتبط با فعالیت خود بکنند. اما استاندارد ISO9001 به عقیده اغلب کارشناسان حوزه مهندسی و تضمین کیفیت مادر همه استانداردها است و وجود ان برای شرکت هایی که به دنبال اهداف متعالی هستند الزام است.
پس از آن شرکت ها می توانند اگر در حوزه خدمات هستند استاندارد های مرتبط با محیط زیست و منابع انسانی ، اگر خودرو ساز هستند استاندارد های TS و... را دریافت نمایند. از این رو شناخت استاندارد های مرتبط با نوع فعالیت شرکت از اهمیت خاصی برخوردار است.
از طرفی برخی از شرکت ها و سازمان های مادر و دولتی چه در داخل ایران و چه در خارج ایران در شرایط پذیرش نمایندگی و شرکت های همکار خود با شرکت هایی حاضر به عقد قرار داد هستند که توانسته باشند استاندارد های مرتبط سازمان بین المللی ایزو را دریافت نموده باشند. به عنوان مثال شرکت های ایران خودرو و سایپا تنها با شرکت هایی در ایران همکاری دارند که دو استاندارد ISO9001 و TS16949 را دریافت نموده باشند. در واقع در اصل پذیرش خود این استاندارد ها الزامی هستند.
شرکت های متقاضی دریافت هر یک از استاندارد های ایزو پس از اینکه شرایط لازم را در شرکت به وجود اوردند باید اقدام به انتخاب یک شرکت ممیزی کننده واجد صلاحیت بکنند. این شرکت ها معروف به CB (Certification Body)که در ایران هم تعداد زیادی از انها فعالیت دارند به عنوان یک شعبه از شرکت اصلی خود (Accredition Body)ABزیر نظر سازمان بین المللی ایزو فعالیت می کنند. وظیفه این شرکت ها بررسی شرایط شرکت ها با استناد به استاندارد تدوین شده و ائین نامه های مرتبط با انها می باشد . اگر شرکت تمامی بند ها را به خوبی رعایت کرده باشد می تواند شرایط لازم برای دریافت استاندارد را داشته باشد و درخواست این شرکت مورد موافقت قرار خواهد گرفت. در غیر اینصورت باید برای مدت سه ماه بعد شرایط را فراهم تا دوباره ممیزی انجام شود.
شرکت هایی که شرایط لازم را دارند پس از طی مراحل قانونی گواهینامه مرتبط را برای مدت 3 سال اخذ خواهند کرد. اعتبار این گواهینامه ها هر چند سه ساله است ولی در این سه سال باز هم مورد بازنگری و ممیزی قرار می گیرد ، این مدت بصورت سالیانه می باشد. اگر شرکت در این مراحل توانایی خود را از دست داده باشد گواهینامه ها معلق خواهد شد تا شرایط دوباره مناسب تشخیص داده شود. پس از مدت 3 سال شرکت باید مجددا برای دریافت استاندارد اقدام نماید. البته طول این مدت و تداوم حفظ گواهینامه مربوطه به عنوان سابقه برای شرکت محفوظ می باشد.
اما همانگونه که ذکر شد شناخت این استاندارد ها برای شرکت ها بسیار اهمیت دارد. هر شرکت باید بنا بر نیاز خود گواهینامه مربوطه را دریافت نماید. به همین دلیل برای آشنایی هر چه بیشتر شما تعدادی از محبوب ترین و معروف ترین این استاندارد ها را ذکر خواهیم کرد ولی توصیه می کنیم قبل از دریافت استاندارد های لازم و مورد نیاز خودتان با مشاورین بسیار توانمند موسسه حقوقی ویونا مشاوره نموده و سپس برای اخذ استاندارد مربوطه اقدام نمایید.
معروف ترین و محبوب ترین استاندارد های سازمان بین المللی ایزو ( ISO):
- ISO 9001 استاندارد مدیریت کیفیت
- ISO14001 استاندارد کیفیت محیط زیست
- ISO/TS16949 استاندارد تضمین کیفیت صنایع خودرو سازی
- ISO17799 استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات
- OHSAS18001 استاندارد مدیریت ایمنی بهداشت کار
- OHSAS 1001 : 2007 استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
- ISO 10002 : 2004 استاندارد سیستم رضایت مندی مشتریان
- ISO 22000 : 2005 استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت مواد غذایی
- ISO 13485:2003 استاندارد سیستم مدیریت تجهیزات پزشکی
- ISO 17025:2005 استاندارد سیستم مدیریت آزمایشگاه
- ISO / TS 29001:2010 استاندارد سیستم مدیریت صنایع نفت, گاز و پتروشیمی
- ISO 27001:2005 استاندارد سیستم مدیریت امنیت اطلاعات
- ISO 10006 : 2003 استاندارد مدیریت کیفیت در پروژه‌ها
- SO 17020:1998 استاندارد سیستم مدیریت صلاحیت سازمانهای بازرسی
- ISO 50001:2011 استاندارد سیستم مدیریت انرژی
- ISO 10015:1999 استاندارد سیستم مدیریت کیفیت آموزش
- ISO 15189 : 2007 استاندارد خدمات آزمایشگاه تشخیص طبی
- ISO 1765 : 1986 استاندارد فرش ماشینی
- ISO 12944-5 : 2007 استاندارد رنگ و روغن جلا
- ISO 12647 : 2004 استاندارد صنعت چاپ
- ISO 3632:2011 استاندارد زعفران و ادویه
- ISO 16050:2003 استاندارد آجیل و خشکبار
- ISO 6820:1985 استاندارد نان
- ISO 9202:1991 استاندارد جواهرات, طلا و نقره
- ISO8561 - IEC 60335-1 استاندارد تولید انواع یخچال و فریزر خانگی
- HACCP استاندارد آمریکایی سلامت غذا
- Halal تطابق مواد غذایی با الزامات قوانین اسلامی
- CE استاندارد محصول در اروپا , تطابق محصول با الزامات اتحادیه اروپا
- EFQM گواهینامه تعالی سازمانی
- Mark استاندارد وسایل نقلیه در اروپا
- HSE-MS سیستم مدیریت ایمنی - بهداشت - محیط زیست
- QS 9000 استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در صنایع خودروسازی
- GMP عملکرد خوب در تولید
- GDP عملکرد خوب در توزیع و پخش
- GLP عملکرد خوب آزمایشگاهی
- Global GAP استاندارد محصولات باغی و کشاورزی
- SA 8000 مدیریت حفظ حقوق کارکنان و تولید کالا طبق مسائل اجتماعی و اخلاقی
- DIN EN 676:2008 استاندارد مشعل‌های گازسوز
- EN 9100 استاندارد مدیریت هوا فضا
- 5S استاندارد آراستگی سازمان
- 6 Sigma استاندارد سیستم توسعه و گسترش متدهای مدیریتی و تحول سازمانی
- Certificate of Conformity(COC) گواهینامه انطباق با استانداردهای بین المللی
البته این تنها قسمتی از استانداردهایی است که شما می توانید برای شرکت خود و موضوع فعالیت های خود اخذ نمایید. در نظر داشته باشید که بسیاری از این استاندارد ها بصورت عمومی و بسیاری از انها بصورت اختصاصی هستند. مثلا اغلب شرکت ها می توانند ISO90001,ISO14001 و OHSAS18001 را بصورت همزمان و با نام اختصاصی IMS تحت عنوان سیستم مدیریت یکپارچه دریافت نمایند . این سه استاندارد به عنوان مادر همه استاندارد ها شناخته می شوند و به همه شرکت ها توصیه می شوند.
اگر خواهان دیده شدن در دنیا هستید و می خواهید کیفیت خدمات و تولیدات خود را به ایران و جهان نشان داده و بدون هیچ تلاشی خود را ثابت کنید تنها راه برای شما دریافت استاندارد های مختلف ISO می باشد.
موسسه حقوقی ویونا با بهره گیری از مجرب ترین و متخصص ترین کارشناسان مدیریت برای انجام انواع خدمات حقوقی و مدیریتی و اخذ انواع استاندارد ها اماده همکاری با شما می باشد.