هرگاه دو یا چند شخص حقوقی و یا حقیقی و یا ترکیبی از این دو با هم به منظور انجام هدفی مشارکت نمایند در واقع یک شرکت کنسرسیوم تشکیل داده اند . کنسرسیوم یک واژه لاتین می باشد و معنی این کلمه مشارکت می باشد . این شراکت در راستای به ثمر رساندن هدفی واحد و یا با اشتراک منابع و سرمایه برای رسیدن به یک خواسته مشترک انجام می شود . کنسرسیوم دارای مدت محدود بوده و اعتباری می باشد و باید پایان این قرار داد مشخص شده باشد که معمولا تاریخ پایان هدف مشترک برای این منظور مشخص می شود .
شرکت های کنسرسیوم با عقد یک قرارداد و یا تفاهم نامه بین دو طرف انجام می شود که طی این قرار داد میزان مسئولیت ، مقدار سرمایه ، حدود اختیارات و وظایف هر یک از طرفین و هرگونه توافق دیگری باید ذکر شود و به امضاء هر دو طرف برسد . کنسرسیوم ها اغلب با هدف بالا بردن توانایی و سطح کیفی و عملیاتی شرکت ها بوده و در این راستا شرکت ها در تلاش هستند تا سود آوری و منافع بیشتری را کسب نمایند .
اما جوینت ونچر یک قرار داد مشارکتی می باشد که به مشارکت انتفاعی ،سرمایه گذاری مشترک و مشارکت حقوقی هم شناخته می شود . جوینت ونچر در واقع یک واحد تجاری با یک هدف و ایده مشترک می باشد که می تواند این هدف تجاری ، مالی ، عملیاتی ، خیریه ای و یا فنی و ... باشد . جوینت ونچر همان اتحاد نفرات حقوقی و حقیقی و یا ترکیب این دو می باشد که مدت مشخص و محدودی ندارد و اغلب برای پروژه های بزرگ و با شاخه های مختلف این نوع اتحاد و شرکت شکل می گیرند . تفاوت شرکت کنسرسیوم و جوینت ونچر را بیشتر بدانیم.
جوینت ونچر را به دو شیوه تعریف می کنند :
- یک واحد تجاری مشترک که توسط دو تا چند مشارکت کننده در راستای تحقق هدفی معلوم شکل می گیرند .
- مشارکت دو تا چند نفر شخص حقوقی و یا حقیقی و یا ترکیبی از این دو به مقصود استفاده از توان ، تجربیات ، دانش و اندوخته های یکدیگر برای تحقق اهداف یا هدف مشخص .
جوینت ونچر ها به دو صورت می باشند . یا بصورت قراردادی و بدون نیاز به تشکیل شرکت و بنگاه اقتصادی و در میان گذاشتن هر گونه سرمایه ای شکل می گیرند و یا بصورت قراردادی یا همان شرکتی .در نوع شرکتی یا قراردادی طرفین برای انجام موضوع مشارکتشان اقدام به عقد قراردادمی کنند .
اگر رابطه قراردادی بود شکل جوینت ونچر قانونی و رسمی خواهد بود بنابر این در این قرار داد باید کلیه موارد مانند موضوع نقل و انتقال سهام ، میزان سرمایه ، منع رقابت شرکا با شرکت و حتی مورد هایی مانند افزایش و کاهش سرمایه و نحوه آن و همچنین نحوه حل و فصل موارد اختلافی و توافقات حاصله نیز باید گنجانده شود .
از آنجایی که این شرکت ها در راستای انجام هدفی تشکیل می شوند باید این هدف دقیقا تعریف و توضیح داده شود و حدود اختیارات و ابعاد اقتصادی و حتی محل فعالیت و محدوده جغرافیایی هم تعیین شود .
جوینت ونچر ها معمولا در تعیین مدیران و وظایف حدود را رعایت کرده و تقسیم وظیفه می کنند . نوع همکاری بین خود را مشخص می کنند . پنهان کاری و عدم شفافیت در این شرکت ها تداوم و عمر شرکت را کاهش خواهد داد و بهترین حالت که تضمین کننده سلامت همکاری بین طرفین می باشد در واقع دخالت و سرکشی به همه امور شرکت توسط طرفین و یا نفرات تعیین شده در این شرکت ها با عناوین مختلف مانند بازرس ، نماینده ، وکیل و ... می باشد . بنابر این باید حتی در مدیریت و خط مشی و چشم انداز و رویکرد شرکت همه طرفین سهم داشته باشند و پای همه توافقات را به عنوان اطلاع کامل از شرکت امضاء کنند .
سود وزیان در شرکت های جوینت ونچر به یک میزان و بسته به نوع و قالب شرکت بین سهامدارن و یا شرکا تقسیم خواهد شد . طبق قرارداد منعقده قالب فعالیت شرکت تحلیل پذیر خواهد بود . قرار داد شرکت های جوینت ونچر مطابق با نهاد های حقوقی کشور سرمایه پذیر بوده و رسمیت دارند .