افرادی که به منظور ارائه و انجام فعالیتهای خود اقدام به ثبت شرکت می نمایند می توانند از 7 نوع شرکتی که توسط قانون در نظر گرفته شده است یکی از انتخاب نمایند. یکی از انواع شرکتهای فوق، شرکتهای سهامی می باشند.
دلیل این نام گذاری ماهیت سرمایه در این اشخاص حقوقی می باشد. سرمایه در شرکتهای سهامی به قطعاتی تقسیم خواهد شد که هر کدام را سهم می نامند. ارزش هر سهم با مبلغ اسمی آن مشخص میگردد که با توجه به تعداد کل سهام شرکت و نسبت به سرمایه ای که برای شرکت در نظر گرفته شده است محاسبه میگردد.
به طور کلی شرکت های سهامی به دو دسته تقسیم می شوند: شرکتهای سهامی که سرمایه آنها کاملاً توسط موسسین شرکت تهیه و تامین میگردد که به آنها شرکتهای سهامی خاص می گویند؛ و دسته دوم شرکتهای سهامی هستند که تامین سرمایه آنها با مشارکت عموم مردم و از طریق فروش سهام به آنها همراه با موسسین انجام خواهد شد که شرکتهای سهامی عام نامیده می شوند.
شرکت های سهامی عام اغلب در مواردی تاسیس می شوند که موسسین قصد انجام فعالیتهای بزرگ و در سطح ملی را داشته باشند و به این منظور برای تامین سرمایه مورد نیاز اقدام به فروش سهام شرکت می نمایند.
شرکت های سهامی خاص به منظور ارائه و انجام کلیه فعالیتهای مجاز قابل ثبت می باشند . شرایطی که ثبت شرکت سهامی خاص دارا می باشد باعث شده تا سازمان ها و ارگانهای مختلف اعم از دولتی یا خصوصی همکاری های بیشتری را با این شرکتها نموده و تسهیلات بیشتری را در اختیار این اشخاص قرار میدهند.
شرکت سهامی خاص تشکیل شده است از 3 سهامدار و 2 بازرس که شامل بازرس اصلی و بازرس علی البدل می باشند. اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی خاص از بین سهامداران انتخاب خواهند شد و هر یک از اعضای هیئت مدیره بایستی حداقل دارای یک سهم از کل سهام شرکت باشند.
به دلیل گستردگی بیشتر شرکت سهامی خاص ، رسیدگی به امور مالی و حساب های شرکت نیازمند حضور بازرسین می باشد. یکی از ارکان تصمیم گیرنده در شرکتها مجمع عمومی عادی می باشد که از اجتماع سهامداران شرکت تشکیل می شود. وظیفه انتخاب و معرفی بازرسین بر عهده مجمع عمومی عادی می باشد که این امر سالانه بایستی تکرار شود و بازرسین می توانند برای دوره های متعدد و متوالی در سمت خود باقی بمانند.
همانطور که گفته شد بازرسین وظیفه رسیدگی به حساب های شرکت را بر عهده دارند و هم چنین بازرسین وظیفه بررسی رعایت حقوق صاحبان سهام را بر عهده دارند. این افراد می توانند در هر زمانی که نیاز باشد اسنادی که لازم است را مطالبه کرده و در اختیار داشته باشند. یکی از مهم ترین مواردی که بازرسین در آن نقش اساسی دارند تهیه و تنظیم و تصویب ترازنامه سود و زیان در شرکت می باشد که پس از تایید، به سازمان مربوطه ارائه میگردد ؛ لذا هر ترازنامه ای که از طرف بازرسین قرائت و تایید نشده باشد وجاهت قانونی ندارد.
نکاتی که مجمع عمومی عادی در انتخاب بازرسین بایستی به آنها توجه داشته باشد به شرح زیر می باشد:
- بازرسین نباید دارای ممنوعیت قانونی جهت فعالیت در این زمینه داشته باشند به این معنی که مرتکب جرمی گردیده باشند که دارای محرومیت باشند.
- مدیرعامل و مدیران شرکت نمی توانند به عنوان بازرسین شرکت انتخاب شوند.
- نزدیکان و بستگان مدیران و مدیرعامل شرکت نیز امکان انتخاب به عنوان بازرس را ندارند.
بازرس یا بازرسین شرکت حق رای ندارند ولی می توانند در جلسات شرکت حضور داشته باشند و هم چنین بازرسین در معامله هایی که به نام شرکت انجام می شود دخالت مستقیم نخواهند داشت.
مدت فعالیت بازرسین در شرکت های سهامی خاص یک سال مالی می باشد. نکته مهم در این خصوص این است که یکسال فعالیت بازرسین منطبق بر سال مالی شرکت می باشد و ارتباطی با سال شمسی ندارد که گاهاً باعث ایجاد اشتباه در افراد می شود.
بد نیست بدانیم شرکت های با مسئولیت محدود نیز می توانند بازرس یا بازرسینی را برای شرکت انتخاب و معرفی نمایند که این امر بایستی بواسطه صورتجلسه ای به اداره ثبت شرکتها اعلام گردد.
شرکت های مختلف می توانند از موسسات یا شرکتهایی که خدمات حسابرسی، حسابداری و بازرسی را انجام می دهند به عنوان بازرسین خود استفاده نمایند.
چناچه در خصوص شرایط بازرسین و نحوه انتخاب و فعالیت آنها نیاز به توضیحات بیشتری داشته باشید می توانید با مشاوران موسسه ثبتی ویونا تماس حاصل نموده تا از شرایط و ضوابط موجود آگاهی کامل داشته باشید.