ثبت شرکت و راه اندازی یک کسب و کار بصورت حقوقی و با اعتبار بالا همیشه نیازمند بررسی جوانب مختلف از سمت موسسین شرکت ها می باشد. یکی از موضوعاتی که بسیار حائز اهمیت است انتخاب شریک و مشارکت با آنها می باشد که بخصوص در فرایند های کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار است.
خوشبختانه وجود مبنای حقوقی و ثبت شرکت باعث می شود که شرکا نه به اعتماد یکدیگر بلکه به اعتماد یک ساختار بسیار مستحکم قانونی بتوانند با خیال آسوده تری اقدام به مشارکت با یکدیگر نموده و در ثبت و راه اندازی شرکت های حقوقی با هم مشارکت کنند.
اما همواره این سوال مطرح می شود که تفاوت شرکت ها و مشارکت در آنها در چیست؟ شاید بتوان گفت که نوع مشارکت و یا مسئولیت هر یک از شرکا در شرکت های مختلف تبدیل به عاملی شده است که برای انتخاب و مشارکت افراد تاثیر مستقیم دارد.
هر فرد از زمانی که به عنوان موسس در ثبت یک شرکت حقوقی مشارکت می کند خود را با دیونی مواجه می کند که شناخت این دیون بسیار حائز اهمیت است. در واقع همانگونه که از اسم شرکت بر می آید، شرکت یعنی مشارکت و مشارکت بدون قبول مسئولیت امکان پذیر نیست. البته این بدین مفهوم نیست که مشارکت در شرکت مسئولیت زیادی دارد چرا که همانند هر فعالیت اجتماعی و یا کاری شما در شرکت هم مسئولیت های مشخصی خواهید داشت که باید در خصوص آن آگاه باشید.
معمولا در زمان ثبت شرکت در اساسنامه و یا در شرکت نامه بسته به نوع شرکت مسئولیت شرکا مشخص می شود. شرکت های یا از نوع اشخاص هستند و یا از نوع سرمایه ای . نوع شرکت در مسئولیت شرکا کاملا دخیل است. شرکت های سرمایه ای مسئولیت شرکا را با سرمایه و یا سهام آنها تعیین می کنند و شرکت های اشخاص مسئولیت شرکا را بسته به نام و آوازه فرد و بصورت معمولا تماما بر عهده افراد تعیین می کنند.
برای روشن تر شدن این مطلب در ادامه مسئولیت شرکا را در شرکت های مختلف بررسی خواهیم کرد:
شرکت سهامی ( سهامی عام و سهامی خاص)
شرکت های سهامی از معتبرترین شرکت های تجاری ایران هستند که کاملا سرمایه محور هستند یعنی اعتبار خود را از سرمایه موجود می گیرند. در این شرکت ها هر فرد موظف است بنا بر نوع شرکت میزانی از سرمایه شرکت را تادیه نماید و از این رو هر فرد در قبال سرمایه ای که وارد شرکت می کند سهام تعریف شده ای که در اساسنامه ذکر شده است را دریافت می کند.
بنابراین هر فرد یا شریک که به سهامدار در شرکت های سهامی شناخته می شود در این شرکت ها به اندازه سهام خود در شرکت مسئولیت دارد. سهام قابل افت و رشد است و باید در هر زمان میزان اعتبار سهام مشخص شود تا مسئولیت شرکا بر اساس آن تعیین شود.
لازم به توضیح است که هر یک از شرکا تنها به اندازه سهام خود و نه بیشتر در شرکت سهامی مسئولیت دارد و این هم در صورتیکه سرمایه شرکت جوابگوی تعهدات شرکت نباشد. در نتیجه هیچ یک از شرکا نیاز نیست بیش از سهام خود در شرکت برای شرکت هزینه کند و یا دارایی های شخصی خود را وارد کار کند.
شرکت با مسئولیت محدود
در شرکت های با مسئولیت محدود هم سرمایه و هم اشخاص به نوعی در اعتبار شرکت دخیل هستند. در این شرکت ها هر فرد باید میزانی از سرمایه مورد نیاز و تعهد شده شرکت را قبول کند و تادیه نماید. در این حالت هر فرد تنها به اندازه سرمایه ای که وارد شرکت می کند در قبال شرکت مسئولیت دارد. این میزان از سرمایه ثابت است و هر گاه نیاز به افزایش سرمایه باشد از محل سود شرکا و یا آورده شرکا می تواند افزایش سرمایه انجام شود و در نتیجه مسئولیت شرکا هم افزایش می یابد.
در شرکت با مسئولیت محدود سهم شرکا را سهم الشرکه می نامند و دقیقا به اندازه سرمایه اسمی هر فرد در شرکت است و نیازی نیست بیش از آن و یا از دارایی های شخصی برای جبران دیون شرکت استفاده نماید این هم زمانی که شرکت سرمایه لازم را برای پرداخت دیون نداشته باشد.
شرکت تضامنی
در شرکت تضامنی که نوعی شرکت اشخاص است هر یک از شرکا که نامشان نیز بصورت مستقل در نام شرکت آورده می شود و یا تاکید به مشارکت آنها در شرکت می شود باید تمامی دیون و بدهی های شرکت را قبول نمایند و حتی در صورت ورشکستگی و یا بدهی شرکت باید تماما و بدون در نظر گرفتن میزان مشارکت سایر شرکا تمامی دیون شرکت را عهده دار شوند. البته در این شرکت ها هم اول دارایی و سرمایه شرکت هزینه می شود.
شرکت نسبی
شرکت نسبی نیز نوعی شرکت اشخاص و تا حدود زیادی همانند شرکت تضامنی است با این تفاوت که در شرکت نسبی هر فرد تنها به اندازه سرمایه ای که وارد کرده است مسئولیت قبول می کند و در واقع شرکا در شرکت نسبی به اندازه سهم الشرکه خود مشارکت و مسئولیت دارند.
شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی که با ترکیب شرکا ضامن و شرکا سهامی ثبت می شود با استناد به قوانین شرکت های تابعه خود میزان مشارکت شرکا تعیین می شود. در این حالت مسئولیت شرکا سهامدار به میزان سهامی است که در شرکت دارند و تنها به اندازه همین سهام باید پاسخگوی دیون و بدهی های شرکت باشند.
اما شریک یا شرکا ضامن باید تمامی بدهی ها و دیون شرکت را فارغ از میزان مشارکت سایر شرکا تعهد نمایند. در یان حالت بعد از هزینه سرمایه شرکت باید هر فرد سهامدار به اندازه سهام خود و هر فرد شریک ضامن به اندازه کل دیون شرکت یا تمامی بدهی های شرکت اقدام به قبول مسئولیت نماید.
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط غیر سهامی نیز از ترکیب شرکا ضامن و شرکا با مسئولیت محدود شکل می گیرد. در این حالت شرکا با مسئولیت محدود تنها به اندازه آورده خود در شکرت مسئولیت دارند و شرکا ضامن باید تمامی دیون و بدهی های شرکت را تعهد نمایند. در این شرکت ها هم بعد از هزینه کردن سرمایه شرکت باید هر فرد با مسئولیت محدود به اندازه سرمایه خود یا سهم الشرکه خود در شرکت مختلط غیر سهامی و هر شریک ضامن نیز به اندازه تمامی بدهی های شرکت مسئولیت قبول نماید.
شرکت تعاونی
معمولا شرکت تعاونی از الگوی شرکت های سهامی برای شکل گیری و ثبت استفاده می کند که در این حالت هر یک از شرکا سهامدار شرکت بوده و باید به اندازه سهام خود در شرکت پاسخگوی بدهی های و دیون شرکت باشند و نه بیشتر . اما در صورتیکه بصورت غیر سهامی شرکت تعاونی ثبت شود باید بر اساس تراضی شرکا در اساسنامه و یا نوع توافقات آنها میزان مسئولیت هر فرد مشخص شود.
موسسه غیر تجاری
در موسسات غیر تجاری نیز هر فرد به اندازه سهم الشرکه خود در شرکت جوابگوی تعهدات و بدهی های شرکت می باشد. در نظر داشته باشید که موسسه غیر تجاری در واقع از شرکت های تجاری جدا است اما نوع مسئولیت در آن تا حدود زیادی مطابق شرکت های با مسئولیت محدود است مگر این که نوع دیگری از توافق برای مسئولیت ها در بین شرکا شکل گرفته باشد و مورد موافقت همه باشد.
لازم به توضیح است که در همه انواع شرکت ها مسئولیت ها می تواند بصورت توافقی و به اشکال متفاوت دیگری نیز در اساسنامه و یا شرکتنامه مورد توافق همه شرکا واقع شود مشروط به اینکه همه شرکا موافق بوده و اساسنامه را تایید نمایند.
موسسه حقوقی ویونا ف موسسه پیشرو در ثبت انواع شرکت و انجام مسئولیت حقوقی شرکت های مختلف با تکیه بر دانش علمی و فنی وکلای خود آماده عقد قرار داد و یا پاسخگویی به سوالات مختلف شما عزیزان می باشد.